
ADVENDURE is the leading web portal in Greece about Mountain Running, Adventure, Endurance and other Mountain Sports
Το πρόγραμμα Fjällgås λειτουργεί από τη δεκαετία του 1970, με σκοπό να σώσει από την εξαφάνιση τον απειλούμενο πληθυσμό της Σουηδικής Lesser White-fronted Goose (Χήνα με Λευκό Μέτωπο). Υπολογίζεται ότι έχουν απομείνει λιγότερες από 200 από αυτές τις χήνες, και είναι μόνο χάρη στη σκληρή δουλειά, την αφοσίωση και τις γνώσεις της ομάδας πίσω από αυτό το πρόγραμμα που αυτές οι χήνες έχουν μια ευκαιρία επιβίωσης. Μετά από μακρά προετοιμασία, πρόσφατα κάποιες από αυτές τις χήνες απελευθερώθηκαν στο φυσικό τους περιβάλλον. Για να παρουσιαστεί μια εικόνα της δουλειάς που γίνεται στο πεδίο, η Sarah Nordlinder, Συντονίστρια του Προγράμματος για τις “Χήνες με Λευκό Μέτωπο” στον Σουηδικό Σύνδεσμο “Κυνήγι και Διαχείρισης Άγριας Ζωής”, μοιράστηκε μαζί με την Fjällräven τις σημειώσεις της από το πεδίο.
Μετά από έναν χρόνο προσεκτικής προετοιμασίας, επιτέλους είχε φτάσει η μέρα. Σήμερα ήταν η στιγμή για τη μεταφορά των νεαρών “Χηνών με Λευκό Μέτωπο” της χρονιάς από τον σταθμό αναπαραγωγής στον χώρο απελευθέρωσης στα βουνά του Norrbotten.
Εκεί, οι νεαρές χήνες θα προσαρμοστούν γρήγορα ώστε να γίνουν “άγριες χήνες", με στόχο να ενσωματωθούν στον άγριο πληθυσμό και να αποτραπεί η περαιτέρω μείωση του.
Εγώ, η Sarah Nordlinder, μαζί με την εθελόντρια του προγράμματος Viktoria Andersson, αναλάβαμε αυτή τη μεταφορά: ένα ταξίδι περίπου 1.300 χιλιομέτρων (800 μίλια), το οποίο σου δίνει πραγματικά την ευκαιρία να σκεφτείς πόσο μεγάλη είναι αυτή η χώρα (Σουηδία) και την ποικιλομορφία της φύσης που περιλαμβάνει.
Η μέρα ξεκίνησε με τη συγκέντρωση και φόρτωση των χηνών στα κουτιά μεταφοράς τους και στη συνέχεια στο όχημα. Κάποιες από τις χήνες εξοπλίστηκαν με GPS-κολάρα, ώστε να μπορούμε να παρακολουθούμε τις κινήσεις τους στη φύση. Για μένα, η διαδικασία σύλληψης και φόρτωσης των χηνών συνοδεύεται από ανάμεικτα συναισθήματα. Αυτή είναι η στιγμή για την οποία δουλέψαμε όλη τη χρονιά, και οι ενισχυτικές απελευθερώσεις έχουν, εδώ και πολλά χρόνια, ζωτική σημασία για την επιβίωση του πληθυσμού των συγκεκριμένων χηνών στη Σουηδία. Είμαι απίστευτα περήφανη που συμμετέχω και συμβάλλω σε αυτό, αλλά είναι επίσης δύσκολο να τις αποχωριστώ, καθώς, κυριολεκτικά, προσπαθούν να ανοίξουν τα φτερά τους.
Όταν όλα ήταν έτοιμα, ελέγχθηκαν και ξαναελέγχθηκαν, τοποθετήσαμε θερμόμετρα για να ελέγχουμε τη θερμοκρασία μέσα στα κουτιά μεταφοράς, ώστε να αποτραπεί η υπερθέρμανση των χηνών κατά τη διάρκεια της διαδρομής. Παρά τη ζέστη του καλοκαιριού, η Viktoria κι εγώ ντυθήκαμε με χοντρά πουλόβερ, βάλαμε το air condition στο μέγιστο και ξεκινήσαμε βόρεια.
Στο Umeå, καταφέραμε μόλις να φτάσουμε στο παντοπωλείο του Berghem πριν κλείσει. Εκεί προμηθευτήκαμε τα απαραίτητα για τη διαμονή μας στα βουνά, συμπεριλαμβανομένων και κάποιων επιπλέον σοκολατών. Μετά το Skellefteå, προσπαθήσαμε να κοιμηθούμε εναλλάξ στο αυτοκίνητο όσο ο άλλος οδηγούσε, αλλά ήταν δύσκολο. Το μυαλό μου έτρεχε, γεμάτο ενθουσιασμό και ανησυχία για το πώς τα πηγαίνουν οι χήνες μέσα στα κουτιά.
Στις 04:30 το πρωί, φτάσαμε στο τελευταίο βενζινάδικο πριν μπούμε στην άγρια φύση. Ένιωθα ότι θα έδινα το δεξί μου χέρι για έναν καφέ και ένα σάντουιτς. Αποφασίσαμε να κοιμηθούμε για μία ώρα μέχρι να ανοίξει το βενζινάδικο. Εκ των υστέρων, ήταν σοφή απόφαση. Αφού νιώσαμε ανανεωμένοι, συνεχίσαμε το ταξίδι για τις τελευταίες ώρες μέχρι να φτάσουμε στην περιοχή απελευθέρωσης.
Τελικά, στο σημείο μας υποδέχτηκαν οι φανταστικοί εθελοντές του προγράμματος, οι οποίοι βρίσκονταν εκεί ήδη για μερικές ημέρες προετοιμάζοντας την άφιξή μας. Είχαν εξερευνήσει την περιοχή για να εντοπίσουν τις “Χήνες με Λευκό Μέτωπο” που επέστρεψαν από τον χειμερινό τους τόπο και είχαν κατασκευάσει έναν προσωρινό χώρο απελευθέρωσης. Απελευθερώνουμε τις χήνες με τη μέθοδο που ονομάζεται «μαλακή απελευθέρωση» (soft release), που σημαίνει ότι τα απελευθερωμένα ζώα περνούν κάποιο χρόνο σε έναν περιφραγμένο χώρο στο σημείο πριν αφεθούν εντελώς ελεύθερα. Αυτό τους δίνει την ευκαιρία να προσαρμοστούν στο νέο περιβάλλον και να γίνουν μια δεμένη ομάδα, καλύτερα προετοιμασμένη για την άγρια φύση.
Όταν δεν μπορούσαμε να προχωρήσουμε άλλο με το αυτοκίνητο, διανύσαμε το τελευταίο κομμάτι της διαδρομής με τις χήνες μέσα σε κουτιά. Ευτυχώς, μια οικογένεια από το χωριό των Sami μας βοήθησε. Το μονοπάτι ανέβαινε και κατέβαινε, περνούσε μέσα από πυκνή βλάστηση και πάνω από γλιστερές πέτρες σε ένα ρυάκι που κυλούσε. Μην γλιστρήσεις, μην σου πέσει το κουτί τώρα, έλεγα στον εαυτό μου. Προσπάθησα να επικοινωνήσω σιωπηλά με τις χήνες μέσα στα κουτιά που κρατούσα στην αγκαλιά μου: σύντομα, σύντομα θα φτάσουμε, και τότε θα ξεκινήσει το ταξίδι σας.
Η Kung Karl's Spira (Pedicularis sceptrum-carolinum) μεγαλώνει άφθονα εδώ, και η σκέψη ότι αυτό το μέρος θα είναι το καλοκαιρινό τους σπίτι, το μέρος όπου θα επιστρέφουν για να αναπαράγονται και να μεγαλώνουν τα μικρά τους, με κάνει να χαμογελώ.
Φτάνοντας επιτέλους στον χώρο απελευθέρωσης, οι χήνες ξεπακετάρονται προσεκτικά και γίνεται ένας τελικός έλεγχος για να βεβαιωθούμε ότι όλα είναι καλά. Η Viktoria καταγράφει με προσοχή τα ατομικά σημάδια κάθε πουλιού καθώς ξεπακετάρονται. Ακολουθούμε την προσέγγιση του “belt and braces” (ζώνη και τιράντες), γιατί δεν υπάρχει περιθώριο για λάθη. Όπως πάντα, όλα φαίνεται να είναι σωστά, και αναστενάζουμε με ανακούφιση.
Όταν απελευθερώνονται στον χώρο, οι χήνες ξεκινούν αμέσως να φροντίζουν τα φτερά τους, να βουτούν στο κρύο ρυάκι και να δοκιμάζουν πώς είναι η “νέα” αυτή βλάστηση. Οι εθελοντές ελέγχουν ότι η περίφραξη είναι σωστά κλειστή και ότι το ηλεκτρικό ρεύμα έχει εφαρμοστεί στα καλώδια που περνούν από την εξωτερική πλευρά της, ώστε να αποτρέπονται πιθανοί θηρευτές από το έδαφος.
Επιτέλους, οι χήνες είναι στη θέση τους, και όλα έχουν πάει καλά. Είναι μια τεράστια ανακούφιση, και το βάρος που φεύγει από τους ώμους μου είναι μεγαλύτερο από οτιδήποτε θα βρεις σε ένα γυμναστήριο. Πίσω στα αυτοκίνητα, όλοι στήνουν τα κιάλια τους για να παρατηρήσουν τις χήνες στον χώρο απελευθέρωσης. Εξερευνούν τα πάντα με περιέργεια. Ωραία, ώρα για καφέ!
Κατά τις επόμενες 24 ώρες, παίρναμε με τη σειρά να παρακολουθούμε τις χήνες στον χώρο απελευθέρωσης με τα κιάλια, και στις 10 το επόμενο πρωί ξεκινήσαμε την επιστροφή. Δύο από τους εθελοντές άνοιξαν τον χώρο απελευθέρωσης προς την πλευρά του νερού. Όλοι κάναμε πίσω, και ύστερα από λίγο οι χήνες τόλμησαν να βγουν. Κολύμπησαν κατευθείαν στο φαρδύ ρεύμα του νερού, χωρίς να κοιτάξουν πίσω. Αντίο λοιπόν!
Παρακολουθήσαμε προσεκτικά τις χήνες μέσα από τα κιάλια μας, και ύστερα από λίγο διάλεξαν ένα όμορφο ακρωτήρι για να βγουν. Εκεί, άρχισαν αμέσως να εξερευνούν την ακτή· τα ράμφη τους δούλευαν σαν βελόνα ραπτομηχανής, καθώς τσιμπούσαν και δοκίμαζαν διάφορα φυτά. Αφού ο χώρος απελευθέρωσης αποσυναρμολογήθηκε και μαζεύτηκε, η Viktoria κι εγώ ανεβήκαμε σε ένα ύψωμα από όπου είχαμε θέα στο ρεύμα του νερού και το ακρωτήρι, όπου οι χήνες εξερευνούσαν ήρεμα.
Ξαφνικά, ο καιρός καθάρισε, ο ουρανός έγινε γαλανός και δεν υπήρχε ούτε ίχνος ανέμου. Ήταν μαγευτικό, και ούτε καν το συνεχές βουητό των κουνουπιών δεν μπορούσε να χαλάσει αυτή τη στιγμή. Ήταν συναρπαστικό να παρακολουθούμε τις χήνες μέσα από τα κιάλια και να μελετάμε τη συμπεριφορά τους σε αυτό το νέο άγριο περιβάλλον. Χάσαμε την αίσθηση του χρόνου, και ξαφνικά είχε πάει 9 το βράδυ. Ο ήλιος ήταν ακόμα ψηλά και λαμπερός όταν, με κάποια απροθυμία, μαζέψαμε τα πράγματά μας και κατευθυνθήκαμε πίσω για δείπνο και ύπνο.
Την επόμενη μέρα, ο άνεμος έπνεε με ταχύτητα πάνω από 20 μέτρα το δευτερόλεπτο και η βροχή έπεφτε πλάγια. Καταφέραμε να βρούμε τις χήνες, παρόλο που τα κιάλια απειλούσαν να παρασυρθούν από τον άνεμο. Οι χήνες έδειχναν απίστευτα ανέγγιχτες από τον καιρό, κάτι που έφερνε στο μυαλό την σουηδική έκφραση: "Σαν να ρίχνεις νερό σε χήνα".
Τώρα, η αποστολή μου και της Viktoria εδώ είχε ολοκληρωθεί και το μόνο που απέμενε ήταν ο μακρύς δρόμος της επιστροφής προς το Sörmland. Ήταν δύσκολο να φύγουμε από αυτό το μέρος τόσο σύντομα. Τουλάχιστον, υπήρχε μια μικρή παρηγοριά στο ότι μπορούσαμε να έχουμε το όχημα ζεστό και άνετο, καθώς τώρα μεταφέραμε μόνο τον εαυτό μας.
Μια τελευταία φράση προς τις χήνες: "Προσέξτε και θα τα ξαναπούμε σύντομα, στην κεντρική Σουηδία!"
Το καλοκαίρι του 2024, η Fjällräven επισκέφθηκε το κέντρο του προγράμματος στο Öster Malma για να μάθει περισσότερα για το είδος και να δει από κοντά τη δουλειά της ομάδας. Δείτε περισσότερα στο σύντομο video που ακολουθεί: