Dick Dorworth: Τελευταία φορά επικεφαλής!

By 26 Μαρ 2021

Ήταν αναπόφευκτο να συμβεί. Τα σημάδια που οδηγούσαν προς την τελευταία διαδρομή που θα έκανα ως επικεφαλής ήταν ξεκάθαρα και ορατά εδώ και αρκετά χρόνια, αλλά με ένα μυαλό που τροφοδοτείται από άρνηση ισχυρότερη από το παγιδευμένο στην πραγματικότητα γηράσκον σώμα μου, ήμουν σε θέση να αγνοήσω μια από τις μεγαλύτερες αλήθειες της ζωής που εκφράστηκε τόσο ποιητικά από τον Robert Frost: «Το απόγευμα γνωρίζει αυτό που το πρωί δεν υποψιάστηκε ποτέ».

 

 

Αν και ήμουν σχεδόν 30 ετών όταν άρχισα να σκαρφαλώνω, η αναρρίχηση αμέσως έγινε, και έμεινε, αναπόσπαστο κομμάτι στη ζωή μου για τα επόμενα 40 και πλέον χρόνια —ζωτικής σημασίας και ως προσωπική προσπάθεια, ως επάγγελμα, ως έμπνευση για το γράψιμό μου, και συνάμα γιατί μου επέτρεψε να γίνω μέρος μιας κουλτούρας στην οποία ένιωθα τόσο άνετος όσο στο σπίτι μου, και μέλος μιας ιδιαίτερης κάστας ανθρώπων. Κάθε ορειβάτης με μια, δυο, τρεις δεκαετίες αφιερωμένες στο να σκαρφαλώνει βράχια, πάγο και χιόνι, θα αναγνωρίσει την έλξη (εθισμό ίσως;) αυτού του τρόπου ζωής, που είναι γνωστό ότι μερικές φορές αποβαίνει μέχρι και μοιραίος.

 

Παρόλο που ποτέ (είτε το «πρωί» είτε το «απόγευμα» της καριέρας μου) δεν ήμουν σε θέση να ανέβω υψηλές βαθμολογίες όπως για παράδειγμα ο παλιός σχοινοσύντροφός μου Hermann Goellner (ο οποίος πάντα οδηγούσε τις δυσκολότερες σχοινιές μας), σκαρφάλωνα καλύτερα από ποτέ στα 50 μου, πριν τα σημάδια του "απογεύματος" αρχίσουν να εμφανίζονται. Το πρώτο σημάδι ήταν μια σημαντική χειρουργική επέμβαση στην πλάτη, για μια ασθένεια που δεν σχετίζεται με την αναρρίχηση (αν και είναι πιθανό να κόλλησα την ασθένεια στο Θιβέτ ή την Κίνα ή κάπου αλλού κατά τη διάρκεια ενός αναρριχητικού ταξιδιού). Το δεύτερο σημάδι, λίγο μετά, ήταν όταν οι ώμοι μου άρχισαν να πονάνε και ως εκ τούτου να μην λειτουργούν σωστά, ένα πρόβλημα που λύθηκε με μια αλοιφή που ονομάζεται DMSO, προοριζόταν για θεραπεία φλεγμονών στα αλόγα και ήταν παράνομη για ανθρώπινη χρήση εκείνη την εποχή, αλλά άμεσα διαθέσιμη, όπως τόσες πολλές παράνομες ουσίες, για εκείνους που τις χρειάζονται.

 

Στη συνέχεια, όταν ήμουν 60 ετών, έπαθα ρήξη στον αχίλλειο τένοντα χωρίς όμως να έχει κοπεί τελείως. Απέφυγα τη χειρουργική επέμβαση, αλλά έβαλα αφαιρούμενο νάρθηκα και περπατούσα με πατερίτσες για αρκετές εβδομάδες. Προσέλαβα μια φυσιοθεραπεύτρια και ακολούθησα τις συμβουλές της κατά γράμμα. Καθημερινά, όλο το καλοκαίρι, πήγαινα στο γυμναστήριο για γυμναστική και βάρη. Το κάπως ειρωνικό αποτέλεσμα ήταν ότι όταν επέστρεψα στον βράχο, το γερασμένο σώμα μου ήταν στην καλύτερη κατάσταση που είχε βρεθεί εδώ και χρόνια και η αναρριχητική μου ικανότητα βελτιώθηκε. Μια άλλη αρνητική συνέπεια του τραυματισμού και της μακράς αποκατάστασης ήταν ότι δεν μπόρεσα να δουλέψω στη μόνιμη καλοκαιρινή δουλειά μου ως οδηγός αναρρίχησης για τους Exum Mountain Guides στα βουνά Tetons. Ήταν μια σημαντική οικονομική απώλεια που κάπως μετριάστηκε δουλεύοντας ως δημοσιογράφος σε διάφορα έντυπα.

 

Η ανάρρωση από έναν τραυματισμό αποτελεί την καλύτερη ευκαιρία για να εκτιμήσεις την ευχαρίστηση που σου χαρίζει η σωματική άσκηση. Η αναρρίχηση εκείνου του φθινοπώρου, η παγοαναρρίχηση του επόμενου χειμώνα και η αίσθηση ότι τώρα πια είμαι στην έκτη δεκαετία μου με έπεισαν ότι όσος χρόνος μου έμενε θα ήταν καλύτερα να τον ξοδέψω επιδιώκοντας την προσωπική ευχαρίστηση ότι σκαρφαλώνω για τον εαυτό μου αντί για την ικανοποίηση ότι πληρώνομαι για να ανεβάζω άλλους ανθρώπους για σκαρφάλωμα. Ως βουδιστής, προσπάθησα να βρω μια μέση οδό και να δουλέψω ως οδηγός μερικής απασχόλησης, αλλά μόνο οδηγοί πλήρους απασχόλησης μπορούν να διαμείνουν στο Guides’ Hill στο Tetons. Αυτό σήμαινε είτε να ξοδέψω το μεγαλύτερο μέρος των μισθών μου για πληρωμή ενοικίου στο Jackson Hole που το τίμημα ήταν υπερβολικά διογκωμένο, είτε να μείνω σε ένα αυτοκινούμενο, έναν τρόπο ζωής που γνώριζα πολύ καλά από τα πρώτα μου χρόνια ως αναρριχητής. Το να ζεις σαν νομάδας κάνοντας αναρρίχηση ήταν και αποδεκτό και ευχάριστο για μένα, αλλά για έναν οδηγό βουνού δεν ήταν τίποτα από τα δύο. Οι μέρες μου λοιπόν ως οδηγός βουνού είχαν τελειώσει.

 

Για τα επόμενα δέκα χρόνια, στις αρχές της έβδομης δεκαετίας μου, σκαρφάλωσα σκληρά και έκανα μερικές από τις πιο ευχάριστες αναρριχήσεις της ζωής μου, τόσο σε χαμηλά βράχια όσο και στα βουνά. Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, τα χέρια μου άρχισαν σταδιακά να φαίνονται και να τα νιώθω πιο γερασμένα από το υπόλοιπο σώμα μου, καθώς έκαναν την εμφάνισή τους η δυσκαμψία και οι πόνοι της νόσου Dupuytren. (Πρόκειται για μια πάθηση της παλάμης και των δακτύλων κατά την οποία δημιουργείται μία παθολογική πάχυνση και ρίκνωση της παλαμιαίας απονεύρωσης με αποτέλεσμα την ακούσια κάμψη των δακτύλων. Συνήθως προσβάλλεται ο παράμεσος και το μικρό δάκτυλο). Οι επιβαρυντικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της νόσου περιλαμβάνουν την ολλανδική μου καταγωγή, την κατανάλωση αλκοόλ και τη γήρανση. Καθένας από αυτούς τους παράγοντες με αντιπροσωπεύει, παρόλο που δεν είχα καταναλώσει αλκοόλ ή κάποιο ναρκωτικό τα τελευταία 30 χρόνια —στα νιάτα μου βέβαια τα πράγματα ήταν τελείως διαφορετικά. Καθώς σταδιακά ήταν αδύνατο να ισιώσω τα δάχτυλά μου ή να τοποθετήσω το χέρι επίπεδο σε μια λεία επιφάνεια, προσαρμόστηκα.

 

Τα γερασμένα χέρια μου συνέχισαν να σκαρφαλώνουν λίγο λιγότερο σε σχέση με άλλοτε... μέχρι μια μέρα, στα 72 μου, που οδηγούσα τη διαδρομή Mantle Dynamics στο Idaho's Castle Rocks, την οποία είχα κάνει πολλές φορές στο παρελθόν. Είναι μια όμορφη, καλοασφαλισμένη (μερικοί λένε υπερβολικά καλοασφαλισμένη) διαδρομή του Kevin Pogue βαθμολογημένη με 5.10b (Fr 6a+ | UIAA VΙΙ-). Τότε συνέβη κάτι παράξενο. Καθώς έκανα τη βασική κίνηση στο crux, με το σώμα και τον εγκέφαλό μου να γεμίζουν όπως συνήθως με ανανδαμίνη (το λεγόμενο «μόριο της ευτυχίας») και ενώ απολάμβανα τη στιγμή, ξαφνικά και τα δύο μου χέρια σταμάτησαν να λειτουργούν και η αίσθηση στο δεξί χάθηκε. Εκείνη τη στιγμή τα χέρια μου μετατράπηκαν από εργαλεία μέγιστης ακρίβειας σε αναίσθητες και αδέξιες δαγκάνες. Κατάφερα να κάνω την κίνηση και, μετά από ξεκούραση και έντονο τίναγμα των χεριών, ολοκλήρωσα τη διαδρομή. Στην κορυφή δεν μπορούσα να σφίξω τη γροθιά μου, αλλά, όπως συμβαίνει συχνά στη ζωή, η συνήθεια κάλυψε τη δυνατότητα αξιολόγησης της νέας πραγματικότητας και ξεκίνησα το ραπέλ.

 

Ευτυχώς, η παλιά πρακτική να μην κατεβαίνω ΠΟΤΕ χωρίς κόμπο Prusik με έσωσε (και τον σχοινοσύντροφό μου επίσης) από ένα δυνητικά άσχημο συμβάν. Καθώς άρχισα να κατεβαίνω, το δεξί μου χέρι που βρισκόταν στο κάτω μέρος του σχοινιού, δεν μπορούσε πλέον να σφίξει το σχοινί με τόση δύναμη ώστε να ασκήσει αρκετή τριβή στο ασφαλιστήρι (ένα κουβαδάκι Black Damond ATC) και να εξασφαλίσει την ασφαλή επιστροφή στο έδαφος. Κατέβαινα ταχύτερα από ότι θα ήθελα. Η αδρεναλίνη πλημμύρισε γρήγορα ότι είχε απομείνει από την όαση της ανανδαμίνης και αμέσως άρπαξα τον Prusik με το αριστερό χέρι και σταμάτησα την κάθοδο. Όταν ο ρυθμός της καρδιάς μου επιβραδύνθηκε και το μυαλό μου καθάρισε λίγο, τύλιξα μερικές φορές το σχοινί γύρω από το πόδι μου για να δημιουργήσω επιπλέον τριβή που θα βοηθούσε το δεξί μου χέρι, το οποίο πλέον ήταν ανήμπορο να σφίξει δυνατά, ώστε να φτάσω στο έδαφος σώος. Ήμουν ευγνώμων που κατέληξα στη γη με τα δύο πόδια και σε όρθια θέση.

 

Τις τελευταίες μέρες αυτού του «ταξιδιού», τα χέρια μου πονούσαν πάρα πολύ για να σκεφτώ να σκαρφαλώσω και δεν εμπιστευόμουν τη λαβή μου για να ασφαλίζω με κουβαδάκι· έτσι, ενώ οι φίλοι μου σκαρφάλωναν, εγώ πήγαινα πρωινές πεζοπορίες γύρω από την όμορφη City of Rocks, συλλογιζόμενος τη νέα μου πραγματικότητα, και κάθε βράδυ βουτούσα στις θερμές πηγές του Durfee στο κοντινό Almo. Όταν κάποτε επέστρεψα στο σπίτι, συμβουλεύτηκα την ντόπια ειδική γιατρό —μια ενδιαφέρουσα συνάντηση με τις απογοητεύσεις της πραγματικότητας. Ύστερα από πολλές ερωτήσεις, πολλές εξετάσεις και χειρισμό των χεριών και τις υποχρεωτικές ακτινογραφίες με ρώτησε, «Πότε σπάσατε το δεξί σας χέρι;». «Δεν έσπασα ποτέ το χέρι μου», απάντησα. «Ω, ναι το έκανες», είπε, δείχνοντάς μου την ακτινογραφία ως απόδειξη για τον ισχυρισμό της ότι κάποια στιγμή το χέρι μου είχε σπάσει και το μυαλό μου, ως αποτέλεσμα της άρνησης, συνέχισε σαν η πραγματικότητα να είναι δευτερεύουσας σημασίας. Αμφιβάλλω αν είμαι ο μόνος ορειβάτης που αντιμετώπισε την πραγματικότητα με έναν τόσο υπεροπτικό τρόπο, αλλά αυτές οι σκέψεις δεν προσφέρουν ούτε παρηγοριά ούτε δικαιολογία. Η γιατρός, ευγενικά και με προσοχή, συνέστησε να αποφύγω το χειρουργείο, υπονοώντας ότι στην ηλικία μου η χειρουργική επέμβαση θα μπορούσε να δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα από όσα θα έλυνε και ότι θα πρέπει να σκεφτώ τη ζωή μου χωρίς την αναρρίχηση.

 

Φυσικά, αναζήτησα μια δεύτερη γνώμη από έναν χειρουργό εξειδικευμένο στις παθήσεις των χεριών σε άλλη πολιτεία, ο οποίος, χρεώνοντας μια υπερβολική αμοιβή, μου είπε ότι συμφωνεί πλήρως με το συμπέρασμα της πρώτης γιατρού. Παρόλο που συνολικά η σωματική μου υγεία και οι ικανότητές μου είναι καλύτερες από τους περισσότερους συνομήλικούς μου, έδειξε ελάχιστη κατανόηση στην επιθυμία μου να συνεχίσω να σκαρφαλώνω και μου είπε, «Προτείνω να παίρνετε ένα αντιφλεγμονώδες την ημέρα και να συνεχίσετε τη ζωή χωρίς να σκαρφαλώνετε».

 

Δεν μου αρέσει αυτό που κάνει το αντιφλεγμονώδες στο σώμα μου και συνέχισα την αναρρίχηση ρίχνοντας το επίπεδο δυσκολίας κατά μερικούς βαθμούς, προσπαθώντας για το κάτι παραπάνω τις μέρες που ένιωθα τα χέρια μου καλά, υποχωρώντας τις υπόλοιπες, ενώ παράλληλα έμαθα να ασφαλίζω με Grigri (αυτομπλοκαριζόμενη συσκευή). Αυτό λειτούργησε αρκετά καλά και η αναρρίχηση συνέχισε να είναι μια ευχάριστη περιπέτεια, αν και ήταν πια δύσκολο να βρεθούν σχοινοσύντροφοι. Οι πρώην σύντροφοί μου (οι περισσότεροι από αυτούς 15 έως 30 χρόνια νεότεροι) ήταν διαθέσιμοι μόνο όταν έψαχναν απελπισμένα για έναν ασφαλιστή ή όταν η καλή θέλησή τους προς έναν ηλικιωμένο, η απόλαυση της συντροφιάς ή η καλοσύνη ξεπέρναγαν τις προσωπικές τους αναρριχητικές φιλοδοξίες. Στην ηλικία των 74 ετών, με την παρέα του ευγενικού και υπομονετικού Scott Smith, έκανα την τελευταία μου ανάβαση σε ένα από τα αγαπημένα μου κομμάτια βράχου, το Elephant's Perch στο Idaho. Όταν ολοκληρώσαμε τη διαδρομή, ένιωσα μια βαθιά ευγνωμοσύνη για όλη αυτή τη μακρά ζωή που είχα περάσει σε όμορφα βουνά. Συνεχίζω, όταν μου το ζητάει, να ασφαλίζω τη σχοινοσύντροφό μου Jeannie Wall, που τις καλές μέρες σκαρφαλώνει 5.12 (Fr 7b | UIAA VIII+ / ΙΧ-) και ανέβηκε στο Fitz Roy στην Παταγονία σχεδόν 50 χρόνια μετά από εμένα, αλλά συχνά δεν μπορώ να κάνω ούτε μια κίνηση στις διαδρομές που επιλέγει.

 

Και μετά, τον περασμένο Σεπτέμβριο, ένα μήνα πριν από τα 78α γενέθλιά μου, ανέβηκα για πρώτη φορά στο Bear Canyon κοντά στο Bozeman της Montana, με τον φίλο μου και καλό φωτογράφο Jason Thompson. Σκαρφάλωνα επικεφαλής ένα καλοασφαλισμένο 5.8 (Fr 5b/5c | UIAA VI-), κάτι που θεωρητικά μπορούσα να κάνω με άνεση. Δεν θυμάμαι ποτέ πριν να έχω πέσει χωρίς κάποια προειδοποίηση, αλλά τώρα βρισκόμουν απροσδόκητα και ξαφνικά στον αέρα. Περίπου 6 μέτρα χαμηλότερα σταμάτησα με μια αναπήδηση του σχοινιού, εντελώς έκπληκτος, περισσότερο σοκαρισμένος παρά φοβισμένος και καθόλου τραυματισμένος. Ο Jason έριξε μια βρισιά και ρώτησε, «Τι συνέβη;». Δεν ήξερα. Ανέβηκα πάλι μέχρι το σημείο που είχα πέσει για να διαπιστώσω ότι δεν μπορούσα να ολοκληρώσω τη διαδρομή. Απλά ήταν πολύ δύσκολο. Υποχώρησα και άφησα τον Jason να τελειώσει τη σχοινιά. Τον ακολούθησα σκαρφαλώνοντας toprope και μόλις και μετά βίας έκανα τις κινήσεις στο crux παρόλο που είχα το σκοινί από πάνω.

 

Πέρασα τις επόμενες μέρες σκεφτόμενος αυτή την αναπάντεχη πτώση από τη σκοπιά της δύσης μιας μακράς, όμορφης ζωής, που πέρασα όσο καλύτερα μπορούσα, και έφτασα σε μια απόφαση που θεωρώ καλύτερη από κάποιες άλλες που έχω πάρει: η προοπτική να σκαρφαλώνω επικεφαλής έπρεπε να βγει από τη λίστα επιλογών μου ως αναρριχητής.

 

Αυτή ήταν και η τελευταία μου αναρρίχηση ως επικεφαλής.

 

Συνεχίζω να σκαρφαλώνω, ωθούμενος από τη σιγουριά που μου προσφέρει το toprope, και είμαι ευγνώμων που μπορώ να κάνω κάτι που αγαπώ, τόσο ικανοποιητικό για το σώμα, το μυαλό και την ψυχή μου. Ναι, υπάρχει αισθητά λιγότερη ανανδαμίνη (και αδρεναλίνη) στο σώμα μου, αλλά πρόσφατα ανακάλυψα ότι το λάδι κάνναβης CBD βοηθά την πάθηση των χεριών μου και κάθε μέρα εκτιμώ όλο και περισσότερο τη σοφία του Robert Frost: «Το απόγευμα γνωρίζει αυτό που το πρωί δεν υποψιάστηκε ποτέ».

 

-------------------------------------------------------------

Ο Dick Dorworth έκανε σκι και αναρριχήθηκε στην Ευρώπη, την Ασία, την Αλάσκα και τη Νότια Αμερική αλλά πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στα βουνά των Δυτικών ΗΠΑ. Αγωνίστηκε εκτενώς ως αθλητής του σκι από το 1950 έως το 1965 και σημείωσε παγκόσμιο ρεκόρ ταχύτητας στο σκι το 1963 στο Portillo της Χιλής. Ο Dick δίδαξε σκι για χρόνια, υπηρέτησε ως προπονητής της αμερικανικής ομάδας ανδρών σκι, και αργότερα διεύθυνε τη σχολή σκι του Aspen. Έχει εκδώσει 4 βιβλία ενώ γραπτά του έχουν δημοσιευθεί σε δεκάδες περιοδικά σχετικά με το σκι, την αναρρίχηση την ορειβασία και την περιπέτεια γενικότερα. Σήμερα ζει το χειμώνα στο Ketchum του Idaho όπου κάνει σκι στο αγαπημένο του βουνό, το Baldy. Το καλοκαίρι ζει στο Bozeman της Montana και σκαρφαλώνει στα πολλά βράχια της γύρω περιοχής. Εξακολουθεί να εργάζεται ως συγγραφέας.

 

Μετάφραση και επιμέλεια άρθρου: Λάμπρος Γαλάνης

Photo copyright: Dave Hart

Τίτλος πρωτότυπου άρθρου: The Last Lead: Aging Out of Climbing

Συγγραφέας: Dick Dorworth

Δημοσιεύτηκε 17 Αυγούστου 2017 στο https://www.climbing.com/

ΕΠΟΜΕΝΟΙ ΑΓΩΝΕΣ