Τα τελευταία 2-3 χρόνια, η Ελλάδα βιώνει μια ραγδαία αύξηση των θερμοκρασιών κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, με αρκετά παρατεταμένα επεισόδια θερμοκρασιών που υπερβαίνουν τους 40 βαθμούς Κελσίου. Οι προβλέψεις από διεθνείς και έγκυρους επιστημονικούς φορείς που μελετούν το κλίμα δίνουν ακόμη χειρότερα τα πράγματα για το φετινό καλοκαίρι, άλλωστε το βλέπουμε και όλοι μας αφού οι καύσωνες και η τρομερή ξηρότητα των χωμάτων και των δασών ξεκίνησε πολύ νωρίς τον Ιούνιο και το ζήσαμε σε όσους αγώνες συμμετείχαμε ήδη μέσα στο μήνα. Ακόμη και σε σχεδόν 80-90% δασωμένες διαδρομές σε υψόμετρα πάνω από 1.000 μέτρα, όπως η Ευρυτανία πριν λίγες ημέρες. Η ραγδαία αλλαγή οφείλεται κατά κύριο λόγο στην κλιματική κρίση, η οποία επιβαρύνει τις θερμοκρασιακές συνθήκες και καθιστά τις εξωτερικές δραστηριότητες, κυρίως υψηλής έντασης όπως οι αγώνες ορεινού τρεξίματος και ιδιαίτερα οι αγώνες υπεραπόστασης βουνού (ultra trail), εξαιρετικά επικίνδυνες.
Η κατάσταση αυτή απαιτεί την άμεση λήψη μέτρων για την προστασία όλων, διοργανωτών, του ίδιου του αθλήματος και ΚΥΡΙΩΣ των αθλητών. Κάνουμε την αρχή σαν Advendure, προτείνοντας κάποιες λύσεις που θα μπορούσαν νομίζουμε να συζητηθούν από την κοινότητα και να υιοθετηθούν αυτές που ταιριάζουν σε κάθε περίπτωση, άλλωστε κάθε περιοχή και κάθε διοργάνωση είναι διαφορετική:
Ματαίωση Αγώνων κατά την Καλοκαιρινή Περίοδο
- Αναστολή αγώνων, τουλάχιστον της μαραθώνιας και πάνω απόστασης, κατά του μήνες Ιούνιο - Αύγουστο: Οι αγώνες ορεινού τρεξίματος μεγάλης απόστασης και πολλών ωρών, ιδιαίτερα αν σκεφτούμε τους πιο αργούς αθλητές, ίσως πρέπει να ματαιώνονται κατά τους μήνες Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο, τουλάχιστον μέχρι – και αν – επανέλθουμε σε φυσιολογικές θερμοκρασιακές συνθήκες στη χώρα μας. Οι υψηλές θερμοκρασίες αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο θερμοπληξίας, αφυδάτωσης και καρδιακών επεισοδίων, γεγονός που καθιστά την απόφαση αυτή απαραίτητη. Άλλωστε μην ξεχνάμε ότι το 90%+ αυτών που συμμετέχουν σε τέτοιους αγώνες είναι ερασιτέχνες αθλητές και όχι elite οι οποίοι ξέρουν καλύτερα να διαχειρίζονται τέτοιες συνθήκες και έχουν σαφώς καλύτερη γενική φυσική κατάσταση.
- Αναπροσαρμογή Ημερομηνιών: Αντί για καλοκαιρινούς μήνες, οι διοργανωτές θα πρέπει να σκεφτούν να προγραμματίζουν τους αγώνες του την Άνοιξη, το Φθινόπωρο ή και χειμερινούς μήνες ακόμη, όπου οι θερμοκρασίες είναι σαφώς πιο ήπιες και ασφαλείς για την διεξαγωγή τέτοιων δραστηριοτήτων, μιλώντας πάντα για τη χώρα μας. Μην ξεχνάμε ότι πλέον μέχρι και ο Δεκέμβρης κάθε χρονιάς είναι πολύ ήπιος τα τελευταία χρόνια.
- Αναπροσαρμογή Αποστάσεων: Αφορά κυρίως αγώνες ultra trail και έχει να κάνει με το "κόψιμο" χιλιομέτρων και την ελλάτωση της συνολικής χιλιομετρικής απόστασης τους, σε συνδυασμό ίσως με την εκκίνηση πολύ πρωινές ώρες. Το έχουμε ήδη δει να εφαρμόζεται σε διοργανώσεις, όπως το TeRA του Zagori Mountain Running.
Ειδικά Μέτρα Προστασίας
- Πρώιμη Έναρξη Αγώνων: Σε περιπτώσεις όπου οι αγώνες δεν μπορούν να αναβληθούν, η έναρξη τους θα πρέπει να προγραμματίζεται πολύ νωρίς το πρωί, πριν την άνοδο της θερμοκρασίας. Αυτό θα επιτρέψει στους αθλητές να ολοκληρώσουν μεγάλο μέρος του αγώνα πριν την έντονη ζέστη, αν και για τους πιο αργούς ακόμη και αυτό μάλλον είναι ανέφικτο σε αγώνες πάνω από 35-40K.
- Δημιουργία πολλών Σταθμών Αναζωογόνησης: Στρατηγικά τοποθετημένοι σταθμοί με κρύο νερό, ηλεκτρολύτες, σκιά και ιατρικό προσωπικό μπορούν να βοηθήσουν στην άμεση ανακούφιση των αθλητών και την αντιμετώπιση πιθανών προβλημάτων υγείας.
- Υποχρεωτικός Εξοπλισμός: Να που έφτασε η εποχή που ο υποχρεωτικός εξοπλισμός για αγώνες στο βουνό στην χώρα μας δεν θα αφορά αδιάβροχα, αντιανεμικά και ζεστά ρούχα όπως στις Άλπεις για παράδειγμα. Οι διοργανωτές θα πρέπει να απαιτούν από τους αθλητές να φέρουν μαζί τους εξοπλισμό όπως καπέλα, γυαλιά ηλίου, αντηλιακό, και επαρκή ποσότητα νερού και ηλεκτρολυτών, με έλεγχο στους σταθμούς. Έχουμε δει αθλητές να προσπαθούν να βγάλουν τον Olympus Marathon για παράδειγμα με 500ml νερό! Ο εξοπλισμός αυτός θα βοηθήσει σημαντικά στην προστασία από τον ήλιο και την αφυδάτωση.
- Ζύγισμα των αθλητών σε συγκεκριμένα σημεία – κλειδί των μεγαλύτερων κυρίως αγώνων, ώστε να βλέπουν πόσα υγρά έχουν χάσει από απώλεια ιδρώτα και απόφαση αναπλήρωσης στο σταθμό ή απαγόρευση συνέχειας σε ακραίες και επικίνδυνες απώλειες, μια τακτική που εφαρμόζουν εδώ και χρόνια δημοφιλείς αγώνες, όπως το Western States Endurance Run και άλλοι.
- Χρήση pacer, ως πιο φρέσκου από τον αθλητή ενός ultra για παράδειγμα, που θα τον παρακολουθεί και θα είναι ένα πρόσθετο μέτρο προστασίας του.
- Εκπαίδευση και Ενημέρωση: Η διοργάνωση σεμιναρίων για τους αθλητές σχετικά με τους κινδύνους της ζέστης και πώς να τους διαχειρίζονται είναι κρίσιμη πλέον. Η ενημέρωση για τα συμπτώματα της θερμοπληξίας και της αφυδάτωσης μπορεί να σώσει ζωές. Καλοί οι αγώνες, αλλά όταν τα πράγματα γίνονται επικίνδυνα χρειάζεται επαρκής ενημέρωση. Εμείς, σαν Advendure, δεσμευόμαστε να εντείνουμε αυτή την αρθρογραφία, σε συνεργασία με επαγγελματίες του χώρου μας.
- Περιορισμός Χρόνων Συμμετοχής: Οι διοργανωτές θα μπορούσαν να επιβάλουν χρονικά όρια συμμετοχής για την αποφυγή υπερβολικής έκθεσης στη ζέστη. Οι αγώνες θα μπορούσαν να διαρκούν μικρότερο χρονικό διάστημα, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο για τους αθλητές.
- Επέκταση των ορίων cut off: Αν έχει ξεκινήσει ο αγώνας, η λύση της αύξησης των χρονικών ορίων αποκλεισμού θα βοηθήσει να μειωθεί η ένταση της προσπάθειας των αθλητών.
Photo copyright: Graeme Murray - Red Bull Content Pool
Αλλαγή Κουλτούρας
- Προώθηση Ασφαλών Εναλλακτικών: Η προώθηση άλλων μορφών φυσικής δραστηριότητας που είναι ασφαλέστερες κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όπως το κολύμπι ή η πεζοπορία, μπορεί να διατηρήσει το ενδιαφέρον για τον αθλητισμό και την φυσική κατάσταση χωρίς να θέτει σε κίνδυνο την υγεία των συμμετεχόντων.
- Ενίσχυση της Συμμετοχής των Επαγγελματιών Υγείας: Η παρουσία επαγγελματιών υγείας (διασώστες κτλ..) σε όλους τους αγώνες είναι απολύτως απαραίτητη για την άμεση αντιμετώπιση τυχόν περιστατικών και τη διασφάλιση της ασφάλειας όλων των συμμετεχόντων. Πρέπει να αποτελεί πλέον πρώτη προτεραιότητα και επένδυση και στο άθλημα και στους αθλητές του.
Αφουγκραστήκαμε πολλούς συναθλητές να τα συζητούν αυτά στους αγώνες που έχουμε τρέξει φέτος το καλοκαίρι και θεωρούμε χρήσιμο να ανοίξει ένας διάλογος, να υπάρξουν αλλαγές και να διασφαλιστεί η υγεία όλων. Η κλιματική κρίση επιβάλλει την αναπροσαρμογή των δραστηριοτήτων μας ώστε να ανταποκρίνονται στις νέες περιβαλλοντικές συνθήκες. Με τη λήψη των σωστών αποφάσεων και μέτρων, οι αγώνες ορεινού τρεξίματος μπορούν να συνεχίσουν να προσφέρουν ευχαρίστηση και πρόκληση στους αθλητές, χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο την υγεία τους. Άλλωστε, πόσο ευχάριστο είναι να υποφέρεις σε ένα βουνό, όταν έχεις πάει για να περάσεις όμορφα και να χαρείς το τρέξιμο σου;
Ήταν μια πρώτη προφανώς προσέγγιση από εμάς, με σκοπό να σκεφτούμε όλοι μας που βρισκόμαστε, τι διακυβεύεται και πως μπορούμε όλοι μαζί που εμπλεκόμαστε σε αυτό το όμορφο άθλημα που λέγεται ορεινό τρέξιμο να το κάνουμε και πάλι ασφαλές και ευχάριστο, στις δύσκολες συνθήκες που επιβάλει η αλλαγή – μακάρι προσωρινή – του κλίματος!
Δημήτρης Τρουπής - Τάκης Τσογκαράκης