Ο σπουδαίος Τσέχος Μαραθωνοδρόμος Εμίλ Ζάτοπεκ είχε πει «Αν θες να τρέξεις, τρέξε ένα μίλι, αν θες να ζήσεις μία εμπειρία τρέξε έναν μαραθώνιο». Εμείς θα συνεχίσουμε από εκεί και θα τολμήσουμε να πούμε ότι «Αν θες να αλλάξεις την ζωή σου, τρέξε έναν υπερμαραθώνιο»… Ίσως ακούγεται υπερβολικό στο πρώτο άκουσμα, αλλά ξανασκεφτείτε το. Πόσες παράμετροι της καθημερινότητας είναι αυτές που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι θα θυσιάσουμε για να τρέξουμε έναν αγώνα υπεραπόστασης; Ώρες προπόνησης, έξοδα, αγώνες προετοιμασίας, αλλαγή στόχων. Δεν αλλάζει αυτομάτως έτσι η ζωή μας; Θα μου πείτε… και τι θεωρείς υπερμαραθώνιο;

Τερματίζοντας έναν αγώνα και αναλογιζόμενοι το αποτέλεσμα που είχε σε σχέση με το στόχο που είχαμε βάλει σίγουρα θα έχουμε αναρωτηθεί «Θα μπορούσα να έχω τρέξει γρηγορότερα;», «Τι θα είχε συμβεί αν είχα χτυπήσει τον αγώνα λίγο πιο πολύ σε εκείνη την ανηφόρα;». Είναι σίγουρα ένα ερώτημα που ταλανίζει όσους έχουν αγωνιστεί βάζοντας στόχο μία καλύτερη επίδοση ή μια καλύτερη κατάταξη. Έδωσα το 100% των δυνατοτήτων μου; Αν προσπαθούσα παραπάνω θα «έσκαγα»; Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που δεν τίθεται τέτοιο ερώτημα γιατί απλά … περνάμε την γραμμή του τερματισμού ήδη «σκασμένοι» και πολλές φορές δεν την περνάμε καν!

Πολλοί αθλητές στους αγώνες τους βάζουν ενδιάμεσους στόχους (splits αν και ο όρος στο βουνό δεν είναι και πολύ δόκιμος) και εμμένουν σε αυτούς με αποτέλεσμα αν οι υπολογισμοί είναι λάθος, ο αγώνας τους καταστρέφεται. Μην ξεχνάμε ότι ένας αγώνας βουνού δεν είναι τόσο εύκολα «παραμετροποιήσιμος» όσο ένας αγώνας ασφάλτου. Πέντε λεπτά πιο γρήγορα σε μία δύσκολη ανηφόρα μπορεί να αποβούν καταστροφικά προς το τέλος του αγώνα, εκεί που ο αθλητής θέλει να δώσει ότι έχει και καταλαβαίνει ότι … δεν έχει τίποτα! Το άφησε σε εκείνη την ανηφόρα! Οι συνθήκες και το τερέν ειδικά σε έναν αγώνα βουνού μεταβάλλονται από την μία χρονιά στην άλλη και ποτέ δεν μπορείς να είσαι σίγουρος ότι το μονοπάτι ήταν έτσι όπως το άφησες. Αυτή είναι η μία πλευρά του νομίσματος.

Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά. Ο φόβος του να «σκάσει» κάποιος σε έναν αγώνα δεν τον αφήνει να δώσει το 100% των δυνατοτήτων του τερματίζοντας και νιώθοντας ότι είχε να δώσει κι άλλο ή πιέζοντας στο προς το τέλος, εκεί όμως που τα χρονικά περιθώρια για μία καλή επίδοση στενεύουν. Έτσι, αν η επίδοση ή η κατάταξη είναι εντός στόχου καλώς, αν όχι όμως;

Ποια είναι τελικά η λεπτή αυτή γραμμή πάνω στην οποία πρέπει να χαράξει κάποιος την στρατηγική του αγώνα του για να πετύχει τα μέγιστα αποτελέσματα δεδομένης της φυσικής του κατάστασης αλλά και άλλων παραγόντων που αλληλεπιδρούν με τον αθλητή όπως οι καιρικές συνθήκες και το τερέν;

Ο Andy DuBois, γνωστός αθλητής υπεραποστάσεων και προπονητής υποστηρίζει «Σε έναν αγώνα η μεγαλύτερη μάζα των αθλητών οι οποίοι μάλιστα δεν έχουν και την κατάλληλη εμπειρία, κολλάνε σε έναν ρυθμό στον οποίο αισθάνονται ‘ασφάλεια’, σίγουροι ότι θα τον κρατήσουν μέχρι τον τερματισμό. Είναι όμως αυτό το όριο; Μπορούμε να πιέσουμε λίγο παραπάνω χωρίς να τρακάρουμε σε Τοίχο; Αν κάποιος έχει την απαραίτητη ψυχική δύναμη σίγουρα έχει περιθώριο να σπρώξει λίγο περισσότερο, έξω από την λεγόμενη άνετη ζώνη (comfort zone). Θα πρέπει όμως να είναι έτοιμος να αποδεχθεί τον πόνο που έρχεται βγαίνοντας από αυτή την ζώνη»

Εξερευνώντας τα όρια…

Ο DuBois συνεχίζει «Μας βολεύει να πιστεύουμε ότι όσο αγωνιζόμαστε είμαστε στο όριο αλλά η αλήθεια είναι ότι λίγοι από εμάς γνωρίζουμε ποιό στα αλήθεια είναι αυτό. Κολλάμε στο χείλος της άνετης ζώνης φοβούμενοι να περάσουμε στην αντίπερα όχθη…»

Έχει δίκιο, τουλάχιστον όσον αφορά τους περισσότερο αρχάριους ή λιγότερο έμπειρους δρομείς. Είναι πράγματι δύσκολο να ξέρεις αν έχεις πράγματι δώσει το 100% αν δεν τελειώσει ο αγώνας, αν δεν φτάσεις στην σιγουριά της γραμμής τερματισμού. Τις περισσότερες φορές πολλοί νιώθουμε ότι τα δώσαμε πράγματι όλα. Είναι όμως έτσι; Απαντήστε μια απλή ερώτήση: «Αν για 10’ πιο γρήγορα υπήρχε βραβείο 100.000 ευρώ θα πιέζατε περισσότερο;». Πιθανότατα θα απαντούσατε ΝΑΙ! Μπορεί να νιώθατε πόνο και απέραντη δυσφορία, αλλά ΝΑΙ, «για 100.000 μπορώ να πιέσω περισσότερο»!. Εδώ λοιπόν έρχεται και η γνωστή παράμετρος των κινήτρων. Το «ΝΑΙ» όμως απέχει πολύ από την θεωρία στην πράξη. Θα πρέπει κάποιος να είναι προετοιμασμένος, τόσο ψυχικά όσο και σωματικά για να βγει από αυτή την άνετη ζώνη, να εξερευνήσει περιοχές του νου και δυνατότητες του σώματος που ούτε καν ήξερε ότι υπάρχουν.

Βεβαίως αυτό ενέχει και τον κίνδυνο να πιέσει τόσο μέχρι το σημείο στο οποίο δεν υπάρχει γυρισμός και αυτός δεν είναι άλλος τον γνωστό σε όλους μας Τοίχο. Γιατί και η υπερβολική σιγουριά η οποία μετατρέπεται σε αλαζονεία δεν είναι και ο καλύτερος σύμβουλος.

Οπότε ποια είναι η λύση; Είναι ρίσκο μια τέτοια αντιμετώπιση στον αγώνα-στόχο της χρονιάς, άρα υπάρχει όλο το υπόλοιπο διάστημα για να το δοκιμάσουμε! Αν στην προπόνηση δεν είναι εύκολο να βρούμε τα κίνητρα για να βγούμε από την άνετη ζώνη μας για όσο χρειαστεί, υπάρχουν μια πλειάδα πια αγώνων που κάλλιστα θα μπορούσαν να αποτελέσουν «στόχο». Δοκιμάστε το σε μικρότερους αγώνες έτσι ώστε αν δεν πετύχει να μην αναγκαστείτε να εγκαταλείψετε ή να κινδυνεύσει η υγεία σας. Κυνηγήστε έναν αθλητή καλύτερο από εσάς. Βάλτε έναν στόχο που σας φαίνεται εκ των προτέρων αν όχι αδιανόητος, τουλάχιστον δύσκολος για τις δυνατότητές σας, ή για το ποιές πιστεύετε εσείς ότι είναι οι δυνατότητές σας.

Εμπιστευθείτε την προπόνηση που κάνατε όλο το προηγούμενο διάστημα. Αν πραγματικά θέλετε να μάθετε μέχρι που μπορείτε να φτάσετε, προσπαθήστε να βγείτε από την άνετη ζώνη και πιέστε περισσότερο. Το σώμα μας έχει τον τρόπο να αντιδράει αν νιώσει ότι το «παρακάναμε». Δεν έχουμε παρά να ακούσουμε τα μηνύματά του και να «κάνουμε λίγο πίσω» αν χρειαστεί. Μέχρι όμως να έρθουν εκείνα τα μηνύματα ας μπούμε σε ατραπούς διαφορετικούς, έξω από την «ασφάλεια» που μας προσφέρει το άνετα δυνατό τρέξιμο. Κάθε φορά και λίγο περισσότερο, κάθε φορά και λίγο πιο γρήγορα και ίσως πραγματικά εκπλαγείτε με αυτά που μπορείτε να κάνετε…

Φωτό ©: ultra168.com, shakeoutblog.com

Η κλασσική ερώτηση που σχεδόν όλοι όσοι ασχολούμαστε με αγώνες υπεραντοχής ακούμε συχνά από ανθρώπους που στέκονται μακριά από τα αγωνίσματα υπεραπόστασης είναι: “Μα γιατί το κάνεις; Γιατί υποβάλεις τον εαυτό σου σε τέτοια δοκιμασία για μήνες, μόνο και μόνο για να υποφέρεις και πάλι την ημέρα/ημέρες του αγώνα;”. Ακόμη χειρότερες και επίμονες είναι οι ερωτήσεις όταν κάποιος τρέχει για χρόνια σε τέτοιους αγώνες: “Γιατί συνεχίζεις να το κάνεις, αφού ήδη το κατάφερες μια-δυο φορές;”. Προσπαθώντας να δώσω μια απάντηση στο ερώτημα αυτό, έχω με την πάροδο των ετών καταλήξει ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να το καταλάβει ο οποιοσδήποτε δεν ασχολείται ενεργά με το αντικείμενο.

Όλοι εμείς που ασχολούμαστε με το τρέξιμο και ιδιαίτερα με τις υπεραποστάσεις συχνά αναφερόμαστε στην έννοια της αυτοσυγκέντρωσης, του στοχασμού, καθώς και στις ιδιαίτερες πνευματικές καταστάσεις που αντιμετωπίζουμε τόσο κατά την διάρκεια των προπονήσεων μας όσο και στους μεγάλους αγώνες. Υπάρχουν όμως δυο "ιδιαίτερες" κατηγορίες ανθρώπων, στο μακρινό Θιβέτ και στην Ιαπωνία, που έχουν συνδέσει την θρησκεία και την έννοια της αναζήτησης του διαφωτισμού (meditation, enlightenment) διαμέσου του τρέξιματος, σε επίπεδα που κανείς μας δεν μπορεί να βιώσει, μα ούτε καν να φανταστεί! Θα επιχειρήσουμε να ρίξουμε λίγο φώς στο μεγάλο και ανεξιχνίαστο μυστήριο των μοναχών Lung-Gom-Pa του Θιβέτ, και να παρουσιάσουμε την απίστευτη διαδικασία ένταξης στο τάγμα των μοναχών Tendai του βουνού Hiei στην Ιαπωνία.