EPIRUS TRAIL, όλα όσα θέλετε να μάθετε για το μεγαλύτερο πεζοπορικό μονοπάτι στην Ελλάδα δια στόματος των συντελεστών του

Έναν χρόνο πριν είχαμε παρουσιάσει τα πεπραγμένα της 1ης Πανελλήνιας Συνάντησης Μονοπατιών και της 3ης Ευρωπαϊκής Συνδιάσκεψης Πιστοποιημένων Μονοπατιών, όπου και είχε σαν κύριο θέμα το Epirus Trail. Mε μήκος 370 χλμ., το Epirus Trail είναι το μεγαλύτερο μονοπάτι που κατασκευάζεται σήμερα στην Ελλάδα και το οποίο με τη σταδιακή του πιστοποίηση θα συνδράμει περαιτέρω στην αναβάθμιση του Πεζοπορικού- και γενικότερα του Εναλλακτικού Τουρισμού- της Ηπείρου. Κάποια τμήματα του μονοπατιού τα τρέξαμε και στο Metsovo Ultra Ursa Trail. Σήμερα, θέλοντας να διαπιστώσουμε το κατά πόσο έχουν προχωρήσει οι εργασίες πάνω στο μονοπάτι αλλά και να μάθουμε περισσότερα για το μέλλον του εναλλακτικού και πεζοπορικού τουρισμού στη χώρα μας, επικοινωνήσαμε με μερικούς από τους κύριους συντελεστές του μεγαλόπνοου έργου. Στις ερωτήσεις μας απάντησαν ο Ηλίας Γκαρτζονίκας στέλεχος της Διεύθυνσης Τουρισμού Περιφέρειας Ηπείρου τον οποίον έχουμε γνωρίσει πίσω από τις κάμερες του «Ορίζοντας TV» και ο Χαρητάκης Παπαϊωάννου, στέλεχος της Αναπτυξιακής Εταιρείας Περιφέρειας Ηπείρου «Ήπειρος Α.Ε.». Δύο στελέχη στα οποία έχει ανατεθεί από τον Περιφερειάρχη Ηπείρου κ. Αλέξανδρο Καχριμάνη, ο οποίος είναι προσωπικά ο υπεύθυνος για όλο το project,  ο συντονισμός και η εξέλιξη των εργασιών βάσει του σχεδιασμού και της προμελέτης που έχει γίνει.

 

Τόσα χρόνια διαβάζαμε για θρυλικά διεθνή μονοπάτια όπως τα Tour de Mont Blanc στις Άλπεις, Alta Via στην Ιταλία, Haute Route στην Ελβετία, GR20 στην Κορσική, Camino de Santiago στην Ισπανία, GR10 στα Πυρηναία για να μην αναφέρουμε τα αντίστοιχα των ΗΠΑ (Appalachian Trail, John Muir Trail, Pacific Crest κλπ). Ήρθε η ώρα η Ελλάδα να αποκτήσει κάτι αντίστοιχο;

Η Ήπειρος πάντα διέθετε φημισμένα μονοπάτια, πολλά από τα οποία είναι αιώνων και χιλιετιών με μεγάλη ιστορία. Απλά γιατί ήταν οι δρόμοι, μικρότεροι ή μεγαλύτεροι, των παλιών Καιρών πάνω στην οροσειρά της Πίνδου που οδηγούσαν… παντού, αφού οι Ηπειρώτες ταξίδευαν παντού. Η Περιφέρεια Ηπείρου έχει ξεκινήσει την προσπάθεια ανάδειξης μέρους του δικτύου τους με σκοπό αφενός να φανερωθεί πιο συστηματικά η Ιστορία και ο Πολιτισμός που τα περιβάλει και αφετέρου να συμβάλουν ως ένα ποιοτικό «προϊόν» στην περεταίρω προβολή του τόπου μας μέσω του Πεζοπορικού ειδικότερα -και Εναλλακτικού γενικότερα- Τουρισμού.

Η ιδιαιτερότητα του Μονοπατιού της Ηπείρου, του «Δρόμου για την Ιστορία, τον Πολιτισμό και το Θρύλο» είναι πως στην πραγματικότητα θα αναδεικνύει  τις παλιές αρτηρίες που φτιάχτηκαν και χρησιμοποιούνταν από τους κατοίκους των χωριών για να επικοινωνούν μεταξύ τους με ζώα ή πεζή και να μετακινούνται για τις καθημερινές ασχολίες τους, να περνάνε την Πίνδο τα φημισμένα τσελιγκάτα κατά την αέναη μετακίνηση προς το βουνό ή τον κάμπο, να μετακινούνται οι φημισμένοι αγιογράφοι, πετροχτιστάδες και μουσικοί για μήνες μακριά από τα σπίτια τους ώστε να δουλέψουν στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά  και να παίρνουν οι Ηπειρώτες το δρόμο της ξενιτιάς που είχε σαν αποτέλεσμα να γίνουν οι φορείς της μοναδικής Ηπειρωτικής Ευποιίας. Παράλληλα ο θρύλος, το παραμύθι, η λαϊκή γιορτή, τα τοπικά προϊόντα, τα ζώα , τα φυτά, τα γεφύρια, τα δέντρα τα ποτάμια και τόσα άλλα το «ντύνουν» και του προσδίδουν ένα ειδικό ποιοτικό βάρος.

 

Είχατε κάτι αντίστοιχο σαν οδηγό ή σαν έμπνευση όταν ξεκινούσατε την ιδέα του Epirus Trail;

Θα λέγαμε ότι οδηγός μας ήταν η οπτική προς τον Πολιτισμό των Μονοπατιών και στις δυνατότητες του τόπου μας. Παράλληλα αξίζει να τονιστεί ότι το Μονοπάτι της Ηπείρου ήταν ένα Όραμα χρόνων για πολλούς Ηπειρώτες και όχι μόνο.

Καταλυτική ως προς την απόφαση να τολμήσουμε και να ξεκινήσουμε, ήταν η θέση του Περιφερειάρχη Ηπείρου κ. Αλέξανδρου Καχριμάνη ο οποίος είναι ο ίδιος γνώστης της Ιστορίας των αρτηριών στην Ήπειρο και γενικότερα στην Πίνδο  και θεώρησε ότι η ανάδειξη του παλιού δικτύου θα έχει πολλά θετικά αποτελέσματα. Παράλληλα έχει την εποπτεία του όλου εγχειρήματος κάτι που είναι πολύ σημαντικό επίσης. Φυσικά χρήσιμη ήταν και η  εμπειρία από ανάλογες περιπτώσεις σε ευρωπαϊκά κράτη, ιδίως ως προς το τεχνικό κομμάτι τους και αυτό της επικοινωνιακής προώθησης.    

 

Ένας χρόνος έχει κιόλας περάσει από την 1η Πανελλήνια Συνάντηση Μονοπατιών και την 3η Ευρωπαϊκή Συνδιάσκεψη Πιστοποιημένων Μονοπατιών που πραγματοποιήθηκαν στην χώρα μας, στη Βυτίνα και Δημητσάνα Αρκαδίας, όπου είχε παρουσιαστεί το υπό κατασκευή δίκτυο μονοπατιών Epirus Trail. Έχουν ολοκληρωθεί κάποια κομμάτια του; Σε ποια φάση βρίσκεται σήμερα συνολικά το έργο; 

Θα λέγαμε καλύτερα ότι συνθέτουμε και αναδεικνύουμε το παλιό δίκτυο, τα παραδοσιακά υφιστάμενα μονοπάτια. Δεν κατασκευάζουμε κάτι νέο και αυτή είναι η ομορφιά και η ιδιαιτερότητα σε σχέση με πολλά άλλα ευρωπαϊκά μονοπάτια μεγάλης απόστασης.

Ο σχεδιασμός μας προέβλεπε την ήπια προβολή του ενόσω θα εξελίσσονταν οι εργασίες ώστε σταδιακά να το γνωρίσει το κοινό, επισκέπτες, πεζοπόροι, σύλλογοι, αθλητές αλλά και ντόπιοι ώστε όταν τελειώσει να έχει αποκτήσει μια φήμη πάνω στα βασικά στοιχεία που θέλουμε, δηλαδή του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, της ΙΣΤΟΡΙΑΣ και των ΘΡΥΛΩΝ. Έτσι έχει παρουσιαστεί το όραμα και ο σχεδιασμός σε πολλές διεθνείς Εκθέσεις Τουρισμού στον κόσμο πχ TourNatur Ντίσελντορφ, ITB Βερολίνου, ΙFT Βελιγραδίου, «Ταξίδι» Λευκωσίας, MITT Μόσχας, Διεθνή Συνέδριο Πεζοπορικού Τουρισμού στο Πεκίνο κ.α. και σε διάφορες διοργανώσεις στην Ελλάδα.Σε αυτές σίγουρα ξεχωρίζει η νέα προσπάθεια που ξεκίνησε στη χώρα μέσω των 2 Πανελληνίων Συναντήσεων Μονοπατιών που διοργανώθηκαν σε Βυτίνα και Άνδρο, όπου και στις δυο το Epirus Trail ήταν ένα από τα θέματά της. Εδώ να τονίσουμε ότι στη 2η Συνάντηση αποφασίστηκε ότι η 3η θα διοργανωθεί από την Περιφέρεια Ηπείρου το 2019, κάτι που μας τιμά.

Όσον αφορά στις εργασίες στο πεδίο έχει καθαριστεί και σηματοδοτηθεί, σε πρώτη φάση, το πανέμορφο κομμάτι Βωβούσα, Βάλια Κάλντα, Φλέγγες, Καταφύγιο Μαυροβουνίου, Λίμνη Πηγών Αώου, Πολιτσές, Μέτσοβο, Ανθοχώρι, Συρράκο και συνεχίζουμε. Ήδη μια νέα ομάδα εθελοντών θα ξεκινήσει το κομμάτι Αμάραντος- Κόνιτσα περίπου 50 χλμ. Στο τι έχει γίνει όμως πρέπει να συμπεριλάβουμε την δωρεάν εφαρμογή για κινητά android, αρχικά, που εμπλουτίζεται συνεχώς, την ιστοσελίδα που αναπτύσσεται παράλληλα με την πρόοδο, την εξαιρετική προμελέτη όλου του έργου, την εκπαίδευση εθελοντών, την επικοινωνιακή προώθηση, την συλλογή των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που το συνθέτουν σε όλους τους τομείς και θα το «ντύσουν» κ.α.

 

Τι σημαίνει για εσάς η πιστοποίηση του Epirus Trail; Τι είναι ακριβώς αυτό που «πιστοποιείται»; Γιατί είναι τόσο σημαντικό;

Μια απλή απάντηση θα ήταν ότι, όπως παντού, όταν κάτι φτιάχνεται και ιδίως όταν θα χρησιμοποιηθεί από κόσμο, πρέπει να τηρεί κάποιες ελάχιστες με βάση τους διεθνείς κανόνες, προδιαγραφές. Η πιστοποίηση των μονοπατιών δεν αποτελεί ένα «βραβείο», αλλά ένα «εργαλείο διαφάνειας» για την βέλτιστη υποδομή τους. Ουσιαστικά είναι η ικανοποίηση συγκεκριμένων  κριτηρίων και στοχεύει στη βιωσιμότητα, στην προστασία και διατήρηση της φύσης, στη συνεχή συντήρηση των μονοπατιών, καθώς και στην εμπλοκή των τοπικών ομάδων η συλλόγων που έχουν άμεση σχέση με την φύση και τη χρήση των μονοπατιών για την εξασφάλιση της υψηλότερης δυνατής ποιότητας σε όλη τη διαδικασία.  Η τήρηση των ελάχιστων προϋποθέσεων είναι η προϋπόθεση της πιστοποίησης. Σε γενικές γραμμές τα κριτήρια απαιτούν σωστή και επαρκή σηματοδότηση, ύπαρξη τόπων ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, παροχή δυνατοτήτων στον πεζοπόρο να βιώσει την φυσική και πολιτισμική κληρονομιά του τόπου, δυνατότητα να μπορεί ο πεζοπόρος να εφοδιαστεί με προμήθειες ή εναλλακτικά να υπάρχει χωριό ή καταφύγιο που να προσφέρει διαμονή και φαγητό, καθώς και πρόβλεψη στην πράξη για την ασφάλεια των πεζοπόρων σε όλη την διαδρομή και ύπαρξη κατά τακτά χρονικά διαστήματα πινακίδων πληροφόρησης.

Πιστεύουμε ότι τα παραπάνω όλοι θα τα θωρούσαμε αναγκαία, άρα είναι σημαντικό να υπάρχουν. Έτσι η πιστοποίηση βοηθά σε δύο σημαντικά σημεία. Πρώτον, θα υπάρχει μια διαδρομή δομημένη με σύγχρονη αντίληψη και δεύτερον θα είναι πιο ενισχυμένη η επικοινωνιακή προβολή και συνεργασία με ταξιδιωτικούς οργανισμούς στην Ελλάδα και το εξωτερικό, που θέτουν ως όρο τα παραπάνω στοιχεία. Για το λόγο αυτό οδηγός μας είναι τα προβλεπόμενα από την Πανευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Πεζοπόρων «European Ramblers’ Association (ERA)» και την ελληνική νομοθεσία που αρχίζει να προσεγγίζει με μια πιο σύγχρονη αντίληψη αυτό το πεδίο.

 

O πεζοπορικός τουρισμός στην Ελλάδα είναι ουσιαστικά σε βρεφονηπιακό στάδιο και στηρίζεται σε οργανωμένες προσπάθειες όπως το Andros Routes, το Menalon Trail, το Sifnos Trails, το Ursa Trail και τώρα το Epirus Trail. Πόσο σημαντικές είναι αυτές για την ανάπτυξή του και στην χώρα μας. Γνωρίζετε αν υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ανόδου του σε περιοχές σαν και αυτές που αναφέραμε;

Θα προσθέταμε και το μονοπάτι στην Ξάνθη που θα πιστοποιηθεί σε λίγο καιρό. Πιστεύουμε ότι ο Πεζοπορικός Τουρισμός είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο στο ταχύτατα αναπτυσσόμενο πεδίο του Εναλλακτικού Τουρισμού στην Ήπειρο, ως ιδανικό τόπο διακοπών για όλη τη διάρκεια του έτους αφού συνδυάζει εξαιρετικά το παραθαλάσσιο με το ορεινό πεδίο. Η δική μας άποψη που απορρέει και από την συμμετοχή μας σε διεθνείς Εκθέσεις Εναλλακτικού Τουρισμού αλλά και από την συνεργασία μας με επιχειρηματίες του χώρου στην Ήπειρο είναι πως ο Πεζοπορικός Τουρισμός αναπτύσσεται κάνοντας σταθερά βήματα. Υπάρχουν πάρα πολλές προσπάθειες ανάδειξης  και προβολής μικρότερων διαδρομών. Για τον λόγο αυτό και σχεδιασμοί σαν το Epirus Trail, έρχονται να συνδέσουν τις επιμέρους προσπάθειες ώστε να αναδειχτούν πιο εύκολα και συστηματικά μέσα από τη δημιουργία δικτύου.

Παράλληλα θα ήταν άξιο λόγο να καταγραφεί ότι στην 2η Πανελλήνια Συνάντηση Μονοπατιών συμμετείχαν περίπου 80 φορείς από όλη την ηπειρωτική και νησιώτικη Ελλάδα που ήδη δουλεύουν ή σχεδιάζουν σε αυτό το πεδίο. Ένας πολύ μεγάλος αριθμός που μέχρι πριν ελάχιστα χρόνια ίσως να χαρακτηρίζονταν γραφικός κάποιος που θα έλεγε ότι θα συμβεί.. Και το παράξενο είναι ότι πλήθος νησιών και όχι μόνο η ενδοχώρα έχει στόχο τον πεζοπορικό τουρισμό.

Ένα ενδεικτικό του μεγέθους είναι η ραγδαία αύξηση των αγώνων ορεινού τρεξίματος σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, όπως και στην Ήπειρο, με χιλιάδες συμμετοχές από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Άρα ο κόσμος ήδη «ξαναμπαίνει» στο βουνό και μάλιστα οργανωμένα. Ίσως αυτό που μας λείπει ακόμη είναι η «κουλτούρα» της πεζοπορίας, κάτι που θα έρθει με τον καιρό. Πάντως η οργανωμένη ανάδειξη και οργάνωση του πεδίου συμφώνα με τα διεθνή πρότυπα, μόνο ωφέλεια θα έχει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η αύξηση της επισκεψιμότητας στα τρία μονοπάτια που έχουν ήδη πιστοποιηθεί, σε Μέτσοβο, Μαίναλο και Άνδρο, κάτι που το διαπιστώσαμε και εμείς στις επισκέψεις μας εκεί.   

 

Πιστεύετε ότι το ορεινό τρέξιμο σαν  δραστηριότητα που διεξάγεται κατά ένα μεγάλο ποσοστό κυρίως σε μονοπάτια, έχει βοηθήσει στην ανακάλυψη, βελτίωση και συντήρηση του δικτύου μονοπατιών της χώρας μας;

Αναμφισβήτητα, ναι. Δεν θα ήταν υπερβολή να λέγαμε ότι κάθε νέα γενιά Ελλήνων, όλο και λιγότερη σχέση έχει με την φύση και το βουνό. Το ορεινό τρέξιμο, που αριθμεί σχετικά πολύ λίγα χρόνια στην Ελλάδα και την Ήπειρο, έδωσε μια δυνατή ώθηση, ώστε να αρχίσει να αποκαθίσταται αυτή η σχέση. Παράλληλα συνέδραμε, κατά πολύ, στην προβολή του ίδιου του τόπου, της φυσικής ομορφιάς, της αρχιτεκτονικής, των τοπικών προϊόντων, της γαστρονομίας κλπ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα στην Ήπειρο είναι αγώνες όπως ο Ursa Trail στο Μέτσοβο, ο Zagori Mountain Running στα Ζαγοροχώρια, αλλά και αρκετοί άλλοι σε όλες της Περιφερειακές Ενότητες, όπου κατά τις ημέρες διεξαγωγής τους υπάρχει πληρότητα στα καταλύματα. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια έχουμε και συμμετοχές αθλητών από το εξωτερικό κάτι πολύ ευοίωνο για περαιτέρω εξέλιξη των αγώνων. Όμως εδώ πρέπει να τονιστεί ότι χρειάζεται πολύ προσοχή η διοργάνωση τέτοιων γεγονότων.  Πρέπει να υπάρχουν προϋποθέσεις πχ  για το μέχρι ποιου σημείου μπορεί να παρέμβει κάποιος και να σηματοδοτήσει στο δάσος, με τι υλικά και ποιο τρόπο, πως ορίζεται κάποιος ως διοργανωτής αγώνα όπου θα συμμετάσχουν χιλιάδες αθλητές, πως θα προστατευτούν οι φυσικοί πόροι, τα οικοσυστήματα, τα αρχιτεκτονικά ή φυσικά μνημεία που διέρχονται πάνω τους κλπ. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια κινητικότητα για διαμόρφωση ενός θεσμικού πλαισίου το οποίο να λαμβάνει υπόψη τις εξελίξεις, τις ανάγκες αλλά και τους προβληματισμούς που δημιουργούνται από αυτές. Στα θετικά της προσπάθειας της Περιφέρειας Ηπείρου θα καταγράφαμε ότι στην οργανωτική ομάδα της υπάρχουν στελέχη με σημαντική οργανωτική εμπειρία αγώνων ορεινού τρεξίματος υπεραποστάσεων καθώς και της επικοινωνιακής ανάδειξής τους. Υπάρχει μάλιστα η σκέψη να θιχτεί το αντικείμενο, αν συντρέξουν οι απαραίτητες προϋποθέσεις, στην 3η Πανελλήνια Συνάντηση Μονοπατιών που θα διοργανώσει η Περιφέρεια Ηπείρου το 2019.

 

Προφανώς ένα τόσο μεγάλο project χρειάζεται και πόρους για να ολοκληρωθεί. Ποιοι είναι οι βασικοί πόροι χρηματοδότησής του; Η Πολιτεία έχει αντιληφθεί τις ευκαιρίες που ανοίγονται για τον τουρισμό στην χώρα μας; Υπάρχει κάποιο γενικότερο σχέδιο ανάπτυξης προς αυτή την κατεύθυνση;

Η Περιφέρεια Ηπείρου, έχει θέσει το project αυτό σε μια προτεραιότητα, πιστεύοντας στις προοπτικές που θα ανοίξουν και μάλιστα σε συνδυασμό με άλλα σκέλη του ευρύτερου σχεδιασμού. Σε αυτά αξίζει να τονιστεί η Πολιτιστική Διαδρομή του Δικτύου Αρχαίων Θεάτρων Ηπείρου καθώς και το σημαντικό γεγονός της αναγνώρισης του Γεωπάρκου Βίκου – Αώου ως Παγκόσμιο Μνημείο Φυσικής Κληρονομιάς από την UNESCO. Μάλιστα μεγάλο μέρος του Epirus Trail περνά μέσα από το Γεωπάρκο αποκτώντας έτσι μια πρόσθετη, ποιοτική αξία, διεθνούς εμβέλειας. Κατά παρόμοιο τρόπο το Μονοπάτι περνά μέσα από Εθνικούς Δρυμούς, Εθνικά Πάρκα, περιοχές του δικτύου Natura 2000, χαρακτηρισμένους παραδοσιακούς οικισμούς κλπ. Η Περιφέρεια Ηπείρου  έχει φροντίσει να προετοιμαστεί για την ανεύρεση των απαραίτητων πόρων αναλόγως του σταδίου και των ιδιαιτεροτήτων που θα βρίσκεται το έργο καθώς θα εξελίσσεται. Η ανάπτυξη του Εναλλακτικού Τουρισμού στην Ήπειρο δείχνει να είναι ένα πεδίο που οδηγεί στο μέλλον.

Ας μην λησμονούμε ότι ο αριθμός ρεκόρ των 33 σχεδόν εκατομμυρίων τουριστών για το 2018 στην Ελλάδα, καταγράφηκε από όταν «βγήκε στο φώς» και η άλλη Ελλάδα με τις δυνατότητές της, πέραν των κλασσικών θεμάτων όπως θάλασσα, ήλιος, αρχαιότητες που για δεκαετίες μονοπωλούσαν την προβολή της χώρας. Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως η επισκεψιμότητα στην Ήπειρο το πρώτο τρίμηνο του 2018, δηλαδή τους ψυχρούς μήνες ουσιαστικά, αυξήθηκε σχεδόν 60% από το αντίστοιχο τρίμηνο του 2017.

Ολοκληρώνοντας, αξίζει να συμπληρώσουμε ότι αρκετή από την δουλειά που γίνεται τουλάχιστον στην 1η φάση, έπειτα και από παρότρυνση του κ. Περιφερειάρχη, πραγματοποιείται με την συνδρομή Εθελοντών. Ο λόγος είναι, ότι ακόμη και αν τα μονοπάτια θα αναδεικνύονταν  σήμερα, σε έξι μήνες, μετά τα χιόνια, ή σε άλλους έξι  μέσα στην πυκνή βλάστηση θα χρειαστεί να είναι κάποιοι δίπλα τους συνεχώς. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο από τις τοπικές κοινωνίες και φορείς. Άρα όσοι από την αρχή νοιαστούν και συνδράμουν θα έχουν ένα ωραίο πεδίο για τον τόπο τους ώστε να το χαρούν και να το αξιοποιήσουν.

 

Εκτός από εσάς τους δύο και τον συντονισμό του κ. Περιφερειάρχη, ποιοι είναι οι άνθρωποι που βρίσκονται πίσω από το Epirus Trail τόσο σε οργανωτικό όσο και σε επιτελικό πόστο; Ποια είναι η ομάδα που έχει επιφορτιστεί το έργο της διάνοιξης, καθαρισμού και σήμανσής του;

Όπως προείπαμε τον γενικό συντονισμό έχει ο ίδιος ο Περιφερειάρχης Ηπείρου κ. Αλέξανδρος Καχριμάνης. Αυτό που πρέπει να τονιστεί είναι ότι εκτός της μικρής, ώστε να είναι ευέλικτη, ομάδας στελεχών πάρα πολύ σημαντικός είναι ο ρόλος και η προσφορά εθελοντών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο «Αθλητικός Όμιλος Μετσόβου» που μέλη του συνεργάζονται μεθοδικά με την Περιφέρεια  για μήνες στο Μονοπάτι.  Μεταξύ τους είναι ο Νίκος Καλοφύρης, με κορυφαίες διακρίσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ως αθλητής αγώνων ορεινού τρεξίματος και σκι παλιότερα. Παράλληλα είναι η «ψυχή» του φημισμένου αγώνα Ursa Trail στο Μέτσοβο και του Ultra Ursa Trail 100 km που ξεκίνησε φέτος. Μάλιστα το Epirus Trail και το Ultra Ursa Trail έχουν περίπου 40 χλμ κοινά και ήταν χαρά που δουλέψαμε μαζί στο πεδίο δείχνοντας και τα κοινά οφέλη από τις συνεργασίες.

Αξίζει να καταγραφεί ότι μέλη της εξαιρετικής ομάδας του Μετσόβου ήταν από τα πρώτα στελέχη που εκπαιδεύτηκαν στην Ήπειρο για τους κανονισμούς της σηματοδότησης και πιστοποίησης, σε ειδικό σεμινάριο που διοργάνωσε η Περιφέρεια Ηπείρου το 2015 στην Κόνιτσα σε συνεργασία με την Ελληνογερμανική Ένωση.

Τις μέρες που διανύουμε, ήδη προστέθηκαν Εθελοντές από την Κόνιτσα όπως έγινε και με κατοίκους του Συρράκου στα Τζουμέρκα. Με την ευκαιρία θα ήταν χαρακτηριστικό να καταθέσουμε την πολύ ωραία εικόνα που είχαμε όταν το Αμερικανικό Κολλέγιο Αθηνών, στα πλαίσια των εθελοντικών δράσεών του, ήρθε να συνδράμει στον καθαρισμό και σηματοδότηση του Epirus Trail. Είναι βέβαια ένα μικρό δείγμα, αλλά θεωρούμε ότι  είναι σημάδι πως είμαστε σε καλό δρόμο.

Τέλος, πρέπει να τονιστεί και η συνεργασία με αρμόδιες διευθύνσεις της Περιφέρειας, σε όποιο στάδιο χρειαστούν, όπως του Τουρισμού, Προγραμματισμού κλπ

 

Σε ένα τόσο πολύπλοκο έργο υπάρχουν σίγουρα και δυσκολίες. Δεν είναι και λίγα τα 370 χιλιόμετρα μονοπατιού; Ποιες είναι μερικές από αυτές που έχετε αντιμετωπίσει;

Το Epirus Τrail ξανα-ενώνει τις ομορφιές της Πίνδου.  Για να καταλάβουμε το μέγεθος, ξεκινάει από τον Γράμμο,  διασχίζει σε δύο κλάδους τον Σμόλικα και την Τύμφη με τις χαράδρες του Αώου και του Βίκου και καταλήγει στο Μαυροβούνι και στο Μέτσοβο. Από εκεί, ως ένας κλάδος ενιαίος, συνεχίζει νότια στο Περιστέρι (ή Λάκμος) και καταλήγει στα Τζουμέρκα.

Χωρισμένο σε 3 κλάδους (σκέλη) και  σε 28 ημερήσια τμήματα –σε αποστάσεις περίπου ανά 15 χιλιόμετρα- διασχίζει εντυπωσιακά βουνά και ποτάμια, περνάει από όμορφα παραδοσιακά χωριά και ορειβατικά καταφύγια όπου οι επισκέπτες πεζοπόροι θα βρίσκουν κατάλυμα και φαγητό. Οπότε αν ανοίξουμε τον χάρτη θα καταλάβουμε ότι περνάει από ότι τύπο εδάφους μπορεί να φανταστεί κάποιος. Το κυριότερο πρόβλημα ως τώρα είναι τα δεκάδες περάσματα σε νερό που περιλαμβάνει η προμελέτη. Από ρυάκια μέχρι μεγάλα ποτάμια. Επίσης το ότι αρκετά τμήματα έχουν από πολλές δεκαετίες εγκαταλειφτεί και κατά συνέπεια παρουσιάζουν μεγάλες ζημιές.

 

Είναι πολύ σημαντικό θεωρούμε η σήμανση του μονοπατιού να γίνει με βάση διεθνή πρότυπα και με σεβασμό στο περιβάλλον. Ισχύει αυτό στην περίπτωση του Epirus Trail; Ποια είναι τα πρότυπα που ακολουθείτε;

Συμφωνούμε απόλυτα και δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς η οπτική μας. Γι’ αυτό αναφέραμε και προηγουμένως ότι οδηγός μας είναι τα προβλεπόμενα από την Πανευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Πεζοπόρων «European Ramblers’ Association (ERA)» και την ελληνική νομοθεσία που αρχίζει να προσεγγίζει με μια πιο σύγχρονη αντίληψη αυτό το πεδίο. Να τονίσουμε όμως ότι κάτι ανάλογο πρέπει να γίνεται από όποιον κάνει κάτι παρόμοιο.

 

H προηγούμενη ερώτηση μας οδηγεί σε αυτήν: Όσοι έχουμε περπατήσει / τρέξει στο εξωτερικό ζηλεύουμε και θαυμάζουμε την ενιαία σήμανση σε μεγάλα μονοπάτια, σήμανση την οποία σέβονται όλοι… Πόσο εφικτή είναι η συνεννόηση με κατά τόπους τοπικούς παράγοντες όπως Ορειβατικοί Σύλλογοι ή διοργανωτές αγώνων ορεινού τρεξίματος για την βοήθεια και την «συμμόρφωση» στην σήμανση του Epirus Trail;

Όταν ξεκινήσαμε την προσπάθεια όλοι ξέραμε ακριβώς τα προβλήματα που θα αντιμετωπίζαμε και θα ήταν πολλά. Όμως αυτό δεν ήταν πρόβλημα για εμάς. Απλά γιατί ξέρουμε πολύ καλά τον τόπο μας σε όλο το μήκος του, την ιστορία και κληρονομιά που μας δίνει και πιστεύουμε ότι όλοι μπορεί να γίνουν μέτοχοι του «πλούτου» αυτού. Αρκεί να τον διαχειριστούμε με σύνεση. Η Περιφέρεια, ως ένας φορέας κύρους, θα μπορούσε να πείσει για την ανάγκη συνεργασίας και ταυτόχρονα να είναι και ο συνδετικός κρίκος όλων αυτών των προσπαθειών. Και προς αυτό τον στόχο εργαζόμαστε. Και να ξανατονίσουμε ότι πρώτιστα το «Μονοπάτι» νοιαζόμαστε να απευθύνεται στον Έλληνα και παγκόσμιο πεζοπόρο που αναζητά έναν ποιοτικό «δρόμο» πολιτισμού. Αυτόν έχουμε ως οδηγό. Φυσικά έχουμε σχεδιάσει και άλλες δράσεις πάνω του, για μορφές του Εναλλακτικού Τουρισμού, που θα πραγματοποιηθούν ή θα ανακοινωθούν όταν θα έρθει η σειρά τους.

 

Η ολοκλήρωση ενός τέτοιου project είναι ένα μόνο σκέλος ενός τέτοιου έργου. Η εμπειρία από την ουσιαστική απαξίωση του Ευρωπαϊκού Μονοπατιού Ε4 στην Ελλάδα είναι πικρή. Χιλιόμετρα μονοπατιού έχουν εξαφανιστεί από τον χάρτη, άλλα τόσα έχουν γίνει χωματόδρομοι ή και ασφαλτόδρομοι. Ποιες είναι οι προοπτικές για το Epirus Trail; Υπάρχει κάποιο σχέδιο για την μετέπειτα συντήρησή του;

Όσοι ασχολούνται ξέρουν ότι το μεγάλο πρόβλημα δεν είναι η ανάδειξη ενός μονοπατιού αλλά η συντήρησή του δύο και τρεις φορές το χρόνο. Ιδίως σε ένα τόπο όπως η Ήπειρος. Και ακόμη πιο έντονο είναι το πρόβλημα όσο είμαστε στα ψηλά της Πίνδου. Υπάρχει σχεδιασμός και θα υλοποιείται όσο θα εξελίσσεται το έργο. Εξετάζονται και πρακτικές από κράτη του εξωτερικού, όπως η Γερμανία, όπου έχει ήδη λάβει χώρα και σχετική εκπαίδευση στελεχών της Περιφέρειας Ηπείρου και της ΗΠΕΙΡΟΣ ΑΕ.

Όμως ότι και να έχει σχεδιάσει η Περιφέρεια Ηπείρου, στόχος είναι οι ίδιοι οι τοπικοί φορείς, πρώτα από όλους οι ορειβάτες, οι σύλλογοι, οι κάτοικοι, αλλά  και οι επιχειρηματίες να «αγκαλιάσουν» έστω το κομμάτι που περνά από τον τόπο τους ώστε ουσιαστικά να το «υιοθετήσουν» και να νοιαστούν για την συντήρηση και αξιοποίησή του που θα φέρει οφέλη σε όλους.

Συγκινητική είναι η χαρά των λιγοστών κατοίκων, σχεδόν έρημων χωριών, που περιμένουν πως και πώς να φτάσουν εκεί οι εργασίες για να βοηθήσουν. Από την άλλη πλευρά, θα καταθέταμε την απογοήτευσή μας, όταν πχ στη Βίτσα, κάποιοι πριν ακόμη τελειώσουμε τη σηματοδότηση της ημέρας, είχαν βγάλει τις πινακίδες που πριν λίγες ώρες είχαμε βάλει αρχίζοντας την εργασία.

 

Η διαδικτυακή πληροφόρηση και οι πηγές για τα διεθνή μονοπάτια στο εξωτερικό είναι κορυφαίου επιπέδου. Λεπτομέρειες διαδρομών, καταφύγια, πληροφορίες πρόσβασης, διαμονής και εστίασης καθώς και άλλες πληροφορίες είναι πολύ σημαντικές για κάποιον που δεν γνωρίζει καθόλου τον τόπο και σχεδιάζει μία τέτοια πολυήμερη πεζοπορική εξόρμηση. Η πλατφόρμα του epirustrail.gr τι από αυτές θα περιλαμβάνει; Ποιες άλλες πηγές πληροφόρησης θα υπάρχουν για τον εκδρομέα / πεζοπόρο;

Στόχος μας είναι, όπως οι εργασίες που γίνονται -και που θα συνεχίσουν γίνονται- να ακολουθούν πάντοτε τις σύγχρονες αντιλήψεις για τα μονοπάτια και τους πεζοπόρους, έτσι και οι πληροφορίες που θα δίνονται να ακολουθούν τους ίδιους κανόνες. Όπως είπαμε η αρχική ήπια επικοινωνιακή προώθηση γίνεται παράλληλα με την εξέλιξη του έργου. Όταν ολοκληρωθεί, δεν θα χρειαστεί να αρχίσουμε από την αρχή την προβολή γιατί θα υπάρχει ήδη έτοιμο το πεδίο για μια διαφορετικού τύπου προώθηση. Έτσι έχει δημιουργηθεί σε πρώτη φάση η ιστοσελίδα του Μονοπατιού (www.epirustrail.gr ) που θα εμπλουτίζεται συνεχώς. Επίσης υπάρχει διαθέσιμη μια πάρα πολύ καλή εφαρμογή για android κινητά (σε ελληνικά και αγγλικά σε πρώτη φάση), που παρέχεται δωρεάν (google play/ epirus trai). Εκεί μπορεί κάποιος να μάθει πάρα πολλά στοιχεία για τα 28 ημερήσια τμήματα του Μονοπατιού και ότι σχετίζεται με αυτό, ενώ μπορεί και να τα ακολουθήσει με την βοήθεια της πλοήγησης. Και αυτή εμπλουτίζεται συνεχώς. 

Φυσικά πληροφορίες οι πεζοπόροι και οι σύλλογοι τους ήδη παίρνουν στις διεθνείς και ελληνικές Εκθέσεις Τουρισμού, όπως και από έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας. Παράλληλα, Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Συνέδρια ή Ημερίδες περιλαμβάνουν στον προγραμματισμό τους ενημερώσεις από στελέχη της Περιφέρειας και της Αναπτυξιακής για το project «Epirus Trail», ως ένα έργο με σαφείς στόχους, σκοπό και προσανατολισμό, πέρα από την απλή τουριστική αξιοποίηση  κλπ.

Όσον αφορά στο πεδίο που θα περνά,  θα υπάρχουν οι προβλεπόμενοι τύποι πινακίδων. Κατεύθυνσης, ερμηνευτικοί κλπ .

 

Είναι πολύ σημαντικό, όταν ολοκληρωθεί μια τέτοια προσπάθεια, να προβληθεί τόσο στην Ελλάδα όσο και το εξωτερικό. Υπάρχουν σχέδια για κάτι τέτοιο;

Αναφέραμε ότι ήδη αυτό γίνεται και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Υπάρχει μεγάλη εμπειρία και σχεδιασμός για το επόμενο βήμα, όταν ολοκληρωθεί το Μονοπάτι της Ηπείρου.

 

Αν και είναι πολύ νωρίς να συζητάμε κάτι τέτοιο αφού ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί το Epirus Trail, υπάρχει σχέδιο ή όραμα για επέκτασή του και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας;

Το όραμα υπάρχει και αν δεν υπήρχε, δεν θα ξεκινούσαμε. Με οδηγία του κ. Περιφερειάρχη ήδη έχουν σχεδιαστεί  σε πρώτο στάδιο, οι τρεις νέοι άξονες που οδηγούν στις άλλες τρεις Περιφερειακές Ενότητες της Ηπείρου, εκτός αυτής των Ιωαννίνων που άρχισε να αναδεικνύεται το δίκτυο. Δηλαδή προς Άρτα, Πρέβεζα και Θεσπρωτία. Ο ακόμη πιο πέρα σχεδιασμός προβλέπει την «έξοδο» προς δύο Περιφέρειες της Ελλάδας. Να ξαναθυμίσουμε ότι όλα αυτά ήταν οι παλιοί δρόμοι που ένωναν τα χωριά και τις πόλεις της Ηπείρου και όλα αυτά με την Ελλάδα και το εξωτερικό. Όμως είπαμε, συνεχίζουμε βήμα βήμα και με προσοχή.

 

Πρόσφατα, κλιμάκιο της Περιφέρειας Ηπείρου παρευρέθηκε στην World Trade Market, την μεγάλη διεθνή έκθεση τουρισμού στο Λονδίνο. Ποιες ήταν οι εμπειρίες που αποκομίσατε; Πως αυτές μπορούν να μετουσιωθούν σε πράξη στο ελληνικό γίγνεσθαι; Ποιες είναι οι προτάσεις για την εξέλιξη του εναλλακτικού τουρισμού σε διεθνές επίπεδο; Πως μπορεί ο εναλλακτικός τουρισμός στη χώρα μας να εξελιχθεί και να καταστεί βιώσιμος;

Ο σχεδιασμός της Περιφέρειας προβλέπει την παρουσία σε διεθνείς Εκθέσεις Τουρισμού σε αγορές –στόχους ή την προσπάθεια ανοίγματος νέων όπως έγινε με το Ισραήλ ή τώρα με τις Σκανδιναβικές Χώρες, τη Ρωσία κ.α. Υπάρχει μεγάλη και πολύχρονη εμπειρία σε αυτό τον τομέα. Όμως εδώ και δύο χρόνια έχει παράλληλα δυναμική παρουσία και σε Εκθέσεις Εναλλακτικού Τουρισμού ή μικτές, προβάλλοντας τις ιδιαιτερότητες της Ηπείρου. Η WTM London όπως και η ITB Berlin είναι κορυφαίες Τουριστικές Εκθέσεις παγκοσμίως που προσφέρονται για επιχειρηματικές συναντήσεις και επιδίωξη συμφωνιών. Κάτι που έγινε και από την αποστολή της Περιφέρειας Ηπείρου με τους επιχειρηματίες που συμμετείχαν σε αυτή, ενώ δόθηκαν και συνεντεύξεις σε διάφορα ΜΜΕ (Deutsche Welle, GPT, Hellenic Tv κ.α).

Αυτό που βλέπουμε τα τελευταία χρόνια στις Εκθέσεις Τουρισμού είναι το αυξανόμενο ενδιαφέρον των Επισκεπτών (μεμονωμένων ατόμων, τουριστικών οργανισμών, αεροπορικών εταιρειών κλπ)  για διακοπές στην Ελλάδα που να συνοδεύονται από δράσεις στο πεδίο του Εναλλακτικού Τουρισμού. Παράλληλα, βλέπουμε και αυξημένη προσφορά «προϊόντος» από ελληνικές επιχειρήσεις και φορείς προς τους εν δυνάμει Επισκέπτες, στο πεδίο του Εναλλακτικού τουρισμού. Φαίνεται πλέον ξεκάθαρα ότι είναι ένα από τα πολύ δυνατά και ποιοτικά νέα «όπλα» της Ελλάδας και της Ηπείρου γιατί μπορούν  «να δώσουν Τουρισμό» όλο τον χρόνο. Πρέπει όμως να υπάρχουν οι υποδομές, συνεργασία, σύγχρονη αντίληψη, γνώση για τις παγκόσμιες τάσεις και ανάδειξη της ιδιαιτερότητας του κάθε τόπου που επιθυμεί να τον προτιμήσει ο Επισκέπτης. Γιατί πρώτα απ΄ όλα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η νέα τάση πλέον στον τουρισμό είναι μικρές ομάδες επισκεπτών που επιθυμούν για λίγο να γίνουν «μέρος του τόπου» και όχι απλά να είναι περαστικοί από εκεί. Κάτι που σημαίνει πολλά.

Και στην Ήπειρο, στοιχεία όπως το Epirus Trail, το Γεωπάρκο Βίκου -Αώου της UNESCO, η Πολιτιστική Διαδρομή των Αρχαίων Θεάτρων, οι βραβευμένες ακρογιαλιές, τα Εθνικά Πάρκα και τόσα άλλα, σε συνδυασμό με την σύγχρονη ζωή και υποδομές όπως λιμάνια, αεροδρόμια και συγχρόνους αυτοκινητόδρομους, την καθιστούν σήμερα μια ιδανική επιλογή διακοπών. Επιλογή που την κάνει πιο ποιοτική, ο πάντα φιλόξενος Ηπειρώτης

Σας ευχαριστούμε πολύ για την άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη και σας ευχόμαστε καλή δύναμη στη συνέχιση του έργου σας!

Τάκης Τσογκαράκης

Η αγάπη του για το βουνό ξεκινάει πολλά χρόνια πίσω με τις πρώτες αναβάσεις στην αγαπημένη του Πάρνηθα και μετέπειτα με την σχολή Ορειβασίας του ΕΟΣ Αχαρνών. Το 2007 έτρεξε τον πρώτο του αγώνα ορεινού τρεξίματος και από τότε ονειρεύεται "όλο και ψηλότερα, όλο και μακρύτερα". Ελπίζει να το κάνει για πολλά χρόνια ακόμα...

www.advendure.com

ΕΠΟΜΕΝΟΙ ΑΓΩΝΕΣ