Φυσιολογία: Ασθένεια Υψομέτρου, Υψόμετρα για Μεγάλα Πνευμόνια

By 08 Σεπ 2002

Πολλοί ορειβάτες και trekkers γνωρίζουν για το Πνευμονικό Οίδημα Μεγάλου Υψομέτρου (High Altitude Pulmonary Edema – HAPE) αλλά λίγοι έχουν την εμπειρία του ή τουλάχιστον έτσι νομίζαμε. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στην Ιατρική Επιθεώρηση LANCET τον περασμένο Ιανουάριο, βρήκε ότι περίπου το 60% των ορειβατών σε μια κορυφή μέσου ύψους (4.500μ) χωρίς τεχνικές δυσκολίες στις Άλπεις, είχαν μη κλινικά συμπτώματα ΗΑΡΕ ενώ το 15% παρουσίασε κλινικά συμπτώματα. Η ίδια μελέτη έδειξε επίσης ότι εκείνοι οι ορειβάτες που είχαν πνεύμονες αναλογικά μεγάλους για το μέγεθος του σώματός τους, προσβλήθηκαν λιγότερο από εκείνους που οι πνεύμονές τους είχαν κανονικό μέγεθος.

«Δεν περιμέναμε να βρούμε τόσο πολλούς ανθρώπους με μη κλινικά συμπτώματα ΗΑΡΕ» δήλωσε ο Δρ Peter Wagner, μέλος της ερευνητικής ομάδας και γιατρός στο Πανεπιστήμιο της California, στο San Diego. «Η αρχική μας υπόθεση αφορούσε μόνο το αν άνθρωποι με μεγαλύτερους πνεύμονες, σε σχέση με το σώμα τους, ήταν λιγότερο ύποπτοι στην ΗΑΡΕ από εκείνους με τους μικρότερους πνεύμονες. Βρήκαμε ότι αυτό τελικά ισχύει αλλά ήταν επίσης πολύ προφανές ότι τα μη κλινικά συμπτώματα ΗΑΡΕ ήταν πολύ περισσότερο διαδεδομένα απ ότι πιστευόταν παλιότερα».

Το ΗΑΡΕ είναι μια ακραία μορφή ασθένειας του υψομέτρου, που μέχρι σήμερα θεωρούνταν ότι προσέβαλε το 2-4% των ορειβατών και των trekkers σε υψόμετρα πάνω από 2.400 μέτρα. Το ΗΑΡΕ επηρεάζεται από τον ρυθμό ανάβασης και το βαθμό κόπωσης, η οποία προκαλεί τη συγκέντρωση υγρού στους πνεύμονες. «Στην καθημερινή ζωή είναι φυσιολογικό να συγκεντρώνεται μια ποσότητα υγρού στα μεσοδιαστήματα των πνευμόνων» εξήγησε ο Wagner «αλλά αυτό γρήγορα απορροφάται από το λεμφικό σύστημα. Το ΗΑΡΕ προκαλείται όταν συγκεντρώνεται τόσο πολύ υγρό ώστε το λεμφικό σύστημα δεν προλαβαίνει να το απορροφήσει. Τότε αρχίζει να δημιουργείται και το προσβλημένο άτομο αρχίζει να γεμίζει υγρό».

Δεν υπάρχουν φαρμακευτικές αγωγές που μπορούν να προλάβουν το ΗΑΡΕ και η γρήγορη κατάβαση, είναι το μόνο σίγουρο όπλο για να πολεμήσει κανείς τα συμπτώματα που εμφανίζονται (μεγάλη κατάπτωση, λαχάνιασμα, χείλη ή και νύχια που παίρνουν κόκκινο ή μπλε χρώμα, υπνηλία). «Εκατοντάδες άνθρωποι προσβάλλονται από ΗΑΡΕ κάθε χρόνο. Πιθανόν λιγότεροι από 100 πεθαίνουν απ αυτό αλλά ο πραγματικός αριθμός είναι άγνωστος» είπε ο Δρ Peter Hackett, πρόεδρος της ‘Διεθνούς Ένωσης της Ιατρικής Βουνού’ και εξέχων γιατρός ‘μεγάλου υψομέτρου’.

Η ομάδα των ερευνητών – που περιλάμβανε εκτός από τον Δρα Wagner άλλους 17 γιατρούς από την Ιταλία και τις Η.Π.Α.- πέρασε τρεις εβδομάδες το καλοκαίρι του 1998 στο Monte Rosa των Άλπεων, σε υψόμετρο 4.500 μέτρα. Η ομάδα εξέτασε 262 ορειβάτες και στη βάση του βουνού, στα 1.200 μέτρα και μετά πάνω στην κορυφή Cabana Margarita, στα 4.500 μέτρα. 40 ορειβάτες (ποσοστό 15%), παρουσίασαν κλινικά συμπτώματα ΗΑΡΕ, ανιχνεύσιμα από μια συμβατική εξέταση που τους γινόταν μία ώρα μετά την άφιξή τους σ αυτό το υψόμετρο. Ένα επιπλέον ποσοστό 60% είχε ενδείξεις μη κλινικών συμπτωμάτων ΗΑΡΕ, όταν εξετάστηκε με περισσότερο ειδικευμένο εξοπλισμό.

Παρότι ο Wagner παραδέχεται ότι οι ορειβάτες στους οποίους έγινε διάγνωση μη κλινικών συμπτωμάτων ΗΑΡΕ, συμπεριλαμβανόμενου και του ίδιου, «πιθανό να μην αισθάνονται τίποτα περισσότερο από τα συνηθισμένα συμπτώματα του υψομέτρου και η διάγνωση που τους έγινε δεν θα μπορούσε να είχε πραγματοποιηθεί χωρίς αυτά τα πολύπλοκα τεστ που χρησιμοποιήθηκαν», επιμένει ότι τα ευρήματα της ομάδας είναι σημαντικά.

«Βασισμένη στα ευρήματά μας, η διάγνωση είναι ότι οι πνεύμονες των περισσότερων ανθρώπων κάτω από βαριά προσπάθεια και σε μεγάλο υψόμετρο, αδυνατούν οριακά να αδειάσουν υγρό από μόνοι τους και βρίσκονται οριακά επίσης σε κλινική κατάσταση ΗΑΡΕ. Εάν το 60% του υπο-κλινικού ΗΑΡΕ προωθηθεί ψηλότερα ή παράγει περισσότερο έργο, τότε σχεδόν σίγουρα θα βρεθούν με κλινικό ΗΑΡΕ, επικίνδυνο για τη ζωή τους».

Ο Hackett είπε πως «αυτό ενισχύει την ιδέα ότι σχεδόν ο καθένας μπορεί να προσβληθεί από ΗΑΡΕ κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες. Δεν είναι μόνο μια μικρή ομάδα ατόμων με συγκεκριμένα γονίδια που μπλέκεται σε αυτό το πρόβλημα».

Η έρευνα της ομάδας είναι επίσης η πρώτη που κατέδειξε ένα συμπέρασμα που μπορεί να προστατέψει κάποιον που θα μπορούσε να προβληθεί από ΗΑΡΕ: το μέγεθος των πνευμόνων. Το 25% των ορειβατών της έρευνας, που δεν παρουσίασε συμπτώματα (κλινικά ή και υπο-κλινικά) ΗΑΡΕ, είχαν όλοι μεγάλους πνεύμονες σε σχέση με το σώμα τους. Το 75% που παρουσίασε διαφόρων διαβαθμίσεων προσβολή από ΗΑΡΕ, είχαν όλοι πνεύμονες κανονικού μεγέθους.

Λάζαρος Ρήγος

Γεννήθηκε στην Τήνο το 1961 και ζει στο Λιτόχωρο του Ολύμπου από το 2008. Ίδρυσε το Adventure Zone το 2001, μετά από σκέψεις για δημιουργία ενός ελληνικού portal για τα σπορ περιπέτειας. Δημιούργησε αγώνες ορεινού τρεξίματος, όπως Olympus Marathon (2004), Virgin Forest Trail (2007), Χειμωνιάτικος Ενιπέας (2006), Rodopi Ultra Trail (2009), Olympus Mythical Trail (2012). Στο ενεργητικό του αρκετές συμμετοχές σε αγώνες, όπως και μικρές αποστολές ultra διασχίσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό

www.advendure.com

ΕΠΟΜΕΝΟΙ ΑΓΩΝΕΣ