Αόρατες παρουσίες: Ο “Third Man Factor” σε ακραίες καταστάσεις!

Ο "Third Man Factor" (o παράγοντας του τρίτου ανθρώπου ή απλά ο τρίτος άνθρωπος) αναφέρεται σε ένα φαινόμενο όπου οι άνθρωποι σε καταστάσεις ακραίας πίεσης ή κινδύνου αισθάνονται την παρουσία μιας υπερφυσικής ή πνευματικής οντότητας που τους ενδυναμώνει ή τους καθοδηγεί. Αυτή η κατάσταση είναι ιδιαίτερα εμφανής σε ορειβάτες, εξερευνητές, ανθρώπους της περιπέτειας, αλλά και απλούς ανθρώπους που βρίσκονται κάποια στιγμή της ζωής τους σε απομονωμένες και επικίνδυνες συνθήκες.

 

 

Στο βιβλίο του John Geiger “The Third Man Factor” περιλαμβάνονται μερικές απίστευτες ιστορίες από ανθρώπους που πέρασαν από μια πολύ δύσκολη κατάσταση (αστροναύτες, δύτες, πεζοπόρους, ορειβάτες, διασωθέντες δυστυχημάτων κτλ…) και οι οποίοι ανέφεραν με λεπτομέρεια αυτή την πρόσθετη παρουσία που τους βοήθησε και τους ανακούφισε, χωρίς αυτή να υπάρχει στην πραγματικότητα.

Μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα, που αφορούν θρύλους της ορειβασίας και της εξερεύνησης, είναι τα ακόλουθα:

Ο Sir Ernest Shackleton είναι ένας από τους πιο εμβληματικούς θρύλους της εξερεύνησης, η ιστορία του οποίου μας ταξιδεύει πίσω στην παγωμένη Ανταρκτική, όπου από το 1914 έως το 1917 γράφτηκε μία από τις μεγαλύτερες περιπέτειες επιβίωσης στην ιστορία. Αυτή η αποστολή, γνωστή ως Endurance Expedition, είχε το φιλόδοξο σχέδιο να διασχίσει την ηπειρωτική Ανταρκτική. Ωστόσο, τα σχέδια του Shackleton κατέρρευσαν με τη δραματική παγίδευση του πλοίου του, του Endurance, στον πάγο, το οποίο τελικά βυθίστηκε, αφήνοντας την ομάδα του σε μια κατάσταση απόλυτης αβεβαιότητας. Καθώς η αποστολή προχωρούσε, ο Shackleton και οι άντρες του βρέθηκαν αντιμέτωποι με τις πιο ακραίες καιρικές συνθήκες που μπορεί να φανταστεί κανείς, πείνα, παγετό και τη διαρκή απειλή του θανάτου. Μετά από μήνες εγκλωβισμένοι σε προσωρινές καταυλίσεις στον πάγο, περίμεναν υπομονετικά μια ευκαιρία σωτηρίας. Οι συνθήκες ήταν αφόρητες, γεμάτες απόγνωση και απελπισία, καθώς οι ζωές τους κρέμονταν από μια κλωστή, εξαρτώμενες από την ικανότητα τους να επιβιώσουν σε ένα περιβάλλον τόσο ακραίο και αφιλόξενο. Μια από τις πιο συνταρακτικές διηγήσεις αυτής της αλλόκοτης εμπειρίας συνέβη κατά την ολοκλήρωση της ιστορικής πορείας του Shackleton και των δύο αντρών που τον συνόδευαν στο απίστευτο ταξίδι διαφυγής προς το νησί South Georgia, ώστε να φέρουν βοήθεια για το υπόλοιπο εγκλωβισμένο πλήρωμα του Endurance. Αυτή η ιστορία, την οποία έχουμε λεπτομερώς παρουσιάσει στο Advendure, αποτελεί ίσως τη σημαντικότερη ιστορία διάσωσης όλων των εποχών. Μετά τη σωτηρία τους, ο Shackleton αποκάλυψε: “Ξέρω ότι κατά τη διάρκεια αυτής της μακράς και βασανιστικής πορείας πάνω από τα βουνά χωρίς όνομα και τους παγετώνες της South Georgia, ήμασταν τέσσερεις και όχι τρεις…”. Λίγο πριν από αυτή τη συγκλονιστική δήλωση, ένας από τους δύο άντρες που τον συνόδευαν του είχε αποκαλύψει: “Αφεντικό, είχα συνεχώς μια περίεργη αίσθηση κατά τη διάρκεια της πορείας μας ότι ήταν και ένα ακόμη πρόσωπο μαζί μας… δεν ήμασταν τρεις…”. Η "παρουσία" αυτή δεν ήταν απλώς μια ψευδαίσθηση ή παραίσθηση, αλλά μια βαθιά αίσθηση του ότι υπήρχε κάτι μεγαλύτερο από αυτούς που τους υποστήριζε, τους παρείχε θάρρος και τους ενθάρρυνε να συνεχίσουν.

Το 1933, ο Βρετανός εξερευνητής Frank Smyth παραλίγο να γίνει ο πρώτος άνθρωπος που θα έφτανε στην κορυφή του Έβερεστ. Το ταξίδι προς την κορυφή ήταν εξαιρετικά επίπονο και σχεδόν καταστροφικό. H ομάδα του δεν μπόρεσε να συνεχίσει, καθώς δεν άντεξε στους ισχυρούς ανέμους, το χιόνι, τον πάγο και την έλλειψη οξυγόνου. Ο Smyth συνέχισε μόνος του, αλλά δεν κατάφερε να φτάσει στην κορυφή, χάνοντας το στόχο του για περίπου 300 μέτρα. Αργότερα, γράφοντας στο ημερολόγιό του, διηγήθηκε πώς, σε ένα σημείο της ανάβασης του, έβαλε το χέρι του στην τσέπη, έβγαλε ένα κομμάτι από το Kendal mint cake (ένα είδος γλυκού), το έσπασε στα δύο και γύρισε για να δώσει το άλλο μισό σε έναν σύντροφο. Αλλά δεν υπήρχε κανείς εκεί: «Όλο τον καιρό που σκαρφάλωνα μόνος, ένιωθα έντονα πως με συνόδευε ένα δεύτερο άτομο. Το συναίσθημα ήταν τόσο δυνατό που εξάλειψε εντελώς κάθε μοναξιά που θα μπορούσα να νιώσω»!

O Reinhold Messner, ένας από τους πιο διάσημους και καταξιωμένους ορειβάτες παγκοσμίως, έχει μοιραστεί την εμπειρία του σχετικά με το "Third Man Factor", η οποία συνέβη κατά τη διάρκεια της ιστορικής του ανάβασης στο Nanga Parbat το 1970. Ήταν κατά τη διάρκεια της προσπάθειας κατάκτησης της κορυφής από την αδιάβατη πλευρά Rupal του Nanga Parbat, όπου τόσο ο ίδιος όσο και ο αδελφός του, Günther Messner, έφτασαν στην κορυφή, αλλά ο Günther πέθανε δύο ημέρες αργότερα κατά την κάθοδο από την πλευρά Diamir. Ο Reinhold όχι μόνο έχασε τον αδελφό του, αλλά και έξι δάχτυλα από το κρυοπαγήματα. Έχοντας και ο ίδιος φτάσει κοντά στο θάνατο, θρηνώντας τον χαμένο του αδελφό, εξαντλημένος, αφυδατωμένος και σχεδόν στο τέλος του, είχε μια εξαιρετικά θετική πνευματική εμπειρία που άλλαξε ολόκληρη τη ζωή του. Ανέφερε ότι αισθάνθηκε την παρουσία ενός "τρίτου ανθρώπου" που τον καθοδηγούσε και τον υποστήριζε στην εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση στην οποία βρισκόταν. Ο ίδιος περιγράφει την εμπειρία αυτή ως πηγή δύναμης και καθοδήγησης, που του έδωσε την ικανότητα να συνεχίσει, παρά τις ακραίες συνθήκες και τις ψυχολογικές πιέσεις. Ο Messner αργότερα αναγνώρισε ότι τέτοιες εμπειρίες είναι κοινές μεταξύ των ορειβατών, ειδικά σε ακραίες καταστάσεις όπου η μοναξιά και ο φόβος είναι έντονοι.

Ο Rob Hall, ένας διάσημος Νεοζηλανδός ορειβάτης και συγγραφέας, έγινε ευρέως γνωστός για την τραγική του συμμετοχή στην αποστολή του 1996 στο Έβερεστ, η οποία κατέληξε σε μία από τις πιο δραματικές στιγμές στην ιστορία της ορειβασίας. Καθώς οι καιρικές συνθήκες στην κορυφή του κόσμου επιδεινώνονταν, ο Hall βρέθηκε αντιμέτωπος με μια απόλυτη αβεβαιότητα και φόβο για τη ζωή του. Μέσα σε αυτές τις σφοδρές συνθήκες, περιέγραψε μια εμπειρία που αναδείκνυε την ψυχολογική του κατάσταση: ένιωθε ότι κάποιος τον παρακολουθεί και τον ενθαρρύνει. Αυτή η αίσθηση της «παρουσίας» δεν ήταν απλώς μια ψευδαίσθηση, αλλά μάλλον μια βαθιά πνευματική εμπειρία, που αναδύθηκε σε μια στιγμή εξαιρετικής πίεσης και αγωνίας. Η σφοδρή καταιγίδα που χτύπησε το Έβερεστ το 1996 είχε τρομακτικές συνέπειες, μειώνοντας δραματικά τις πιθανότητες επιβίωσης για τους ορειβάτες. Οι συνθήκες αυτές δεν προκάλεσαν μόνο σωματική εξάντληση, αλλά και ψυχολογική πίεση, που οδήγησε πολλούς από τους ορειβάτες να βιώσουν καταστάσεις που συνδέονται με την πνευματικότητα. Η αίσθηση ότι κάποιος τους παρακολουθεί, εκεί στη “στέγη του κόσμου” μπορεί να τους ενέπνευσε μια ανακούφιση, μια επιβεβαίωση ότι δεν ήταν μόνοι στον αγώνα τους για επιβίωση.

Από επιστημονική άποψη, ο "Third Man Factor" μπορεί να εξηγηθεί μέσω διαφόρων ψυχολογικών φαινομένων. Κάποιοι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτές οι εμπειρίες είναι αποτέλεσμα της ψυχικής και σωματικής εξάντλησης. Καθώς ο εγκέφαλος βρίσκεται σε ακραίες καταστάσεις, μπορεί να δημιουργήσει ψευδαισθήσεις ή να "συνδέσει" το άτομο με μια φανταστική παρουσία ως μηχανισμό επιβίωσης.

Επίσης, υπάρχει η θεωρία της "υπερβολικής ανάλυσης", όπου ο εγκέφαλος προσπαθεί να κατανοήσει ή να επεξεργαστεί την κατάσταση της κρίσης που βιώνει μέσω εσωτερικών ή εξωτερικών φωνών, που μπορεί να εκλαμβάνονται ως καθοδήγηση μέσα στη “θολούρα” της δύσκολης στιγμής που βρίσκεται ο άνθρωπος.

Η έννοια του "Third Man Factor" συνδέεται φυσικά και με θεολογικά ζητήματα, καθώς αγγίζει την ιδέα της πνευματικής καθοδήγησης ή της παρουσίας που υπερβαίνει τον φυσικό κόσμο. Πολλές θρησκευτικές παραδόσεις μιλούν για αγγέλους ή πνεύματα που προσφέρουν βοήθεια σε δύσκολες στιγμές.

Από ψυχολογικής άποψης, η αναγνώριση ενός "τρίτου ανθρώπου" μπορεί να προσφέρει παρηγοριά και ενθάρρυνση, ιδιαίτερα σε καταστάσεις που οι άνθρωποι αισθάνονται απομονωμένοι ή απελπισμένοι. Αυτή η ψυχολογική υποστήριξη μπορεί να είναι κρίσιμη για την επιβίωση και την αποκατάσταση.

Ο "Third Man Factor" είναι μια έννοια που εξερευνά τις πιο βαθιές πτυχές της ανθρώπινης ψυχής σε συνθήκες κρίσης. Είτε μέσω της επιστημονικής ερμηνείας είτε μέσω θεολογικών ή ψυχολογικών προσεγγίσεων, η έννοια αυτή προσφέρει μια ενδιαφέρουσα ματιά στην ανθρώπινη εμπειρία και την αναζήτηση για νόημα σε καταστάσεις ακραίας πίεσης και κινδύνου. Τα παραδείγματα που αναφέραμε - καθώς και άλλα πολλά που έχουν δει το φως της δημοσιότητας - από την ορειβασία και τις εξερευνήσεις ενισχύουν την ιδέα ότι η ανθρώπινη ψυχή είναι πιο ισχυρή από όσο ίσως νομίζουμε και ότι μπορεί να αντλήσει δύναμη από απροσδιόριστες πηγές, που δεν μπορούν να εξηγηθούν λογικά.

 

Δημήτρης Τρουπής

Δημήτρης Τρουπής

Κατάγεται από το Ξυλόκαστρο Κορινθίας και ζει μόνιμα στην Πάτρα. Συμμετείχε στην συντακτική ομάδα του Adventure Zone από το 2009, ενώ μαζί με τον Τάκη Τσογκαράκη ίδρυσαν και "τρέχουν" το Advendure.  Το τρέξιμο στα μονοπάτια των βουνών και η μεταφορά εικόνων και συναισθημάτων μέσα από τα άρθρα του αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του. Παθιάζεται με τους αγώνες ορεινού τρεξίματος, υπεραντοχής και  περιπέτειας. Έχει πολλές συμμετοχές και διακρίσεις σε αγώνες ορεινού τρεξίματος όλων των αποστάσεων, με έμφαση στους αγώνες ultra trail.  Θεωρεί ότι το τρέξιμο και η πεζοπορία στη φύση είναι μια εσωτερική ανάγκη του ανθρώπου, μας φέρνει πιο κοντά σε αυτήν και μας κάνει να αγαπήσουμε περισσότερο το περιβάλλον.

www.advendure.com

ΕΠΟΜΕΝΟΙ ΑΓΩΝΕΣ