Καμία ενοχή λοιπόν! Το τρέξιμο – και ιδίως σε μονοπάτια, βουνοπλαγιές, φαράγγια και κορφές – είναι η πιο απλή και εύκολη μορφή άσκησης, που μας δίνει την δυνατότητα να γνωρίσουμε τις ανθρώπινες ρίζες μας. Αποτελεί μία μορφή προσωπικής έκφρασης η οποία έχει αποκτήσει χιλιάδες πιστούς και στην χώρα μας και η καλύτερη απόδειξη είναι η μελέτη για το Ορεινό Τρέξιμο την οποία διεξάγουμε και δημοσιεύουμε κάθε χρόνο τέτοια εποχή. Και αισίως φέτος το κάνουμε για 7^η συνεχόμενη φορά και κάθε χρόνο με μεγαλύτερη όρεξη και ακόμη μεγαλύτερη περιέργεια για να ανακαλύψουμε όλοι μαζί τις αλήθειες που αναδεικνύει.

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, το άθλημα στηρίχθηκε στους «περιφερειακούς» αγώνες βουνού, οι οποίοι έδωσαν την ευκαιρία τόσο στους κατοίκους των αστικών κέντρων για μία απόδραση - συνδυάζοντας το τερπνόν μετά του ωφελίμου - όσο και στους ντόπιους αθλητές να γνωρίσουν την μαγεία του τρεξίματος σε μονοπάτια που ίσως και οι ίδιοι να μην γνώριζαν ότι υπάρχουν. Κυριότερος λόγος προφανώς η ομορφιά των διαδρομών των βουνών μας. Ένα μίγμα νέων αγώνων όπως για παράδειγμα οι Ellinikon Cross Country Race, Koziakas Mountain Run, Andros Trail Race, Florina Trail Challenge, Vrontou Trail Run κ.α, που σε συνδυασμό με τους ήδη πετυχημένους αγώνες σε όλη την περιφέρεια αποτέλεσαν το άρμα πάνω στο οποίο πορεύτηκε το άθλημα την χρονιά που μας πέρασε.

Ευχαριστούμε θερμά τους υποστηρικτές της Ετήσιας Έκθεσης Ορεινού Τρεξίματος 2016 των οποίων η συμβολή σε ένα τόσο σημαντικό έργο για όλη την κοινότητα Ορεινού Τρεξίματος στην Ελλάδα ήταν πολύ σημαντική.

Ο παλμός όμως του αθλήματος φαίνεται ότι δεν εξαντλείται στην Ηπειρωτική Ελλάδα αλλά περνάει πλέον δυνατά και στα νησιά μας που αποτελούν ένα «πεδίο δόξης λαμπρό» για τους διοργανωτές που θα θελήσουν να αναδείξουν τις ομορφιές του τόπου τους. Έτσι, πολύ σημαντικός άξονας εξέλιξης του αθλήματος αναμένεται τα επόμενα χρόνια να αποτελέσουν οι αγώνες στα πανέμορφα νησιά μας! Τι καλύτερο από τον συνδυασμό αυτών που η χώρα μας μπορεί να διαθέσει τόσο καλά όσο λίγες στον κόσμο; Βουνό και θάλασσα. Τόσο οι νέοι αγώνες που είδαμε και τρέξαμε στην Άνδρο, στην Τήνο, στην Κέρκυρα, στην Σκιάθο, στην Λέσβο, στην Κρήτη, η σειρά αγώνων Cyclades Trail Cup, αλλά και άλλο τόσο οι νέοι που σχεδιάζονται φέτος σε ακόμη περισσότερα νησιά όπως η Σίφνος, η Νάξος, η Μήλος, η Δονούσα και η Αμοργός, υπόσχονται μία ακόμη καλύτερη συνέχεια!

Είχαμε αναφέρει πέρυσι ότι αυτό το είδος διοργάνωσης που θα προσφέρει στον δρομέα / επισκέπτη μια ολοκληρωμένη εκδρομική / ταξιδιωτική εμπειρία είναι το επόμενο μεγάλο στοίχημα, το «next big thing» που θα πρέπει να κερδηθεί τα επόμενα χρόνια και ήδη βλέπουμε ότι αυτό έχει αρχίσει να γίνεται μια πραγματικότητα. Η χώρα μας προσφέρει απεριόριστες δυνατότητες όλες τις εποχές του χρόνου, κάτι που θα πρέπει να αξιοποιηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο στο άμεσο μέλλον. Ο αθλητικός τουρισμός μπορεί να αποτελέσει για την Ελλάδα σημαντικότατο μοχλό ανάπτυξης και οι διοργανώσεις ορεινού τρεξίματος που ζητούν το κάτι παραπάνω θα πρέπει να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση.

Πολλά ήταν και τα ρεκόρ συμμετοχών σε αγώνες, ρεκόρ που αποτέλεσαν έναν ευχάριστο πονοκέφαλο για τους διοργανωτές που είδαν το «προϊόν» τους να προτιμάται από μεγάλη μερίδα της δρομικής κοινότητας βουνού. Ποιος θα ξεχάσει τις πολλές εκατοντάδες συμμετοχών στον Olympus Marathon, στο Μέτσοβο, στον Χειμωνιάτικο Ενιπέα, στο The North Face Zagori Mountain Running, στο Ξηρολίβαδο, στον Παρνασσό και η λίστα είναι πραγματικά ατελείωτη.

Χρονιά ωριμότητας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το 2016 για το Ορεινό Τρέξιμο. Παρόλο που και πάλι όλοι οι δείκτες παρουσιάζουν – όπως κάθε χρόνο - άνοδο, μια προσεκτική ματιά θα μας πείσει ότι πέρυσι ήταν η πρώτη χρονιά μιας μικρής ανακοπής της ξέφρενης πορείας του αθλήματος που είχε τα προηγούμενα χρόνια. Η εικόνα και η αίσθηση που είχαμε από την αρχή της χρονιάς, αποτυπώθηκε με τον καλύτερο τρόπο σε αριθμούς. Δεν ήταν λίγοι οι αγώνες στους οποίους ήταν συνηθισμένη η εικόνα των πενήντα, εξήντα ή εβδομήντα συμμετοχών. Εικόνα που αποτυπώνεται στην πτώση του μέσου όρου συμμετοχών όπως θα δούμε παρακάτω. Αιτία βέβαια δεν είναι άλλη από την υπερπροσφορά των αγώνων μεταξύ των οποίων είχαν να επιλέξουν οι έλληνες δρομείς μέσα στο 2016. Υπερπροσφορά η οποία δεν συνοδεύτηκε από αντίστοιχη αύξηση της ζήτησης από την μεριά του ελληνικού κοινού, αλλά επιπρόσθετα μοιράστηκε κιόλας στο πλήθος των αγώνων. Ενδεικτικά και μόνο να αναφέρουμε ότι ο αριθμός των αγώνων φέτος άγγιξε τους 160, ένα ίσως υπερβολικό νούμερο για την ελληνική πραγματικότητα, συγκρινόμενο ειδικά με τους 129 αγώνες του 2015.

Ξεκινάμε πάντα την περιήγησή μας στον μαγικό κόσμο των αριθμών και της στατιστικής, με την πρώτη ερώτηση που θα κάνει κάποιος: «Πόσοι αγώνες έγιναν με πόσες συμμετοχές;».  Έτσι λοιπόν μέσα στο 2016 είχαμε 160 αγώνες με 22.644  συμμετοχές και αύξηση συμμετοχών 14% από το 2015, όπως μπορείτε να δείτε στον Πίνακα 1. Έτσι λοιπόν, δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε στους αριθμούς την αίσθηση που είχαμε όλη την χρονιά που μας πέρασε. Το γεγονός δηλαδή ότι ενώ και πάλι νέοι αγώνες ξεφύτρωναν σε όλη την Ελλάδα, οι συμμετοχές σε αυτούς ή στους ήδη υφιστάμενους δεν είχαν την ανάλογη αύξηση. Θα διαπιστώσουμε στον παρακάτω πίνακα ότι ενώ η ποσοστιαία αύξηση του αριθμού των αγώνων ανήλθε στο 24% σε σχέση με το 2015, η αύξηση των συμμετοχών έπεσε στο - πολύ φτωχό σε σχέση με άλλες χρονιές - 14%. Αυτό δεν μπορεί παρά να αποτελεί έναν δείκτη «ανακοπής» ή «σταθεροποίησης» ίσως της ξέφρενης πορείας των προηγούμενων ετών και ένα από τα ελάχιστα “αρνητικά” ευρήματα της φετινής έρευνας.

Να επισημάνουμε εδώ ότι αναφερόμαστε μόνο σε αγώνες που έγιναν επί ελληνικού εδάφους. Αυτό ισχύει για όλη την  Έκθεση εκτός από όπου αναφέρεται το αντίθετο. Στην στήλη «Αύξηση (%)» βλέπουμε ποσοστιαία την αύξηση των συμμετοχών σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη χρονιά.

Όπως θα δούμε λεπτομερώς και στον Πίνακα 1^α , οι “fun races” έχουν αυξηθεί εκθετικά τα τελευταία χρόνια, «αλλοιώνοντας» κατά μία έννοια το παραπάνω στατιστικό, τον αριθμό δηλαδή των αγώνων που διοργανώνονται, αφού κάποιοι θα υποστηρίξουν ότι οι συμπληρωματικοί αυτοί αγώνες δεν έχουν την δική τους υπόσταση. Και δεν θα έχουν άδικο μιας και όπως θα δούμε παρακάτω ενώ ο αριθμός των διοργανώσεων δεν αυξήθηκε σημαντικά (90 διοργανώσεις αγώνων Ορεινού Τρεξίματος, αύξηση 7%), φαίνεται ξεκάθαρα από το συνολικό ποσοστό αύξησης των αγώνων (24%), ότι ήταν περισσότεροι οι διοργανωτές που ενσωμάτωσαν ένα “fun race” στην διοργάνωσή τους. Εδώ θα πρέπει να διαχωρίσουμε την έννοια του “fun race” ως συμπληρωματικό γεγονός του κυρίως αγώνα, από κάποιους αγώνες που αποτελούν μέρος της συνολικής πρότασης ενός διοργανωτή και οι οποίοι θα μπορούσαν να «σταθούν» και σαν ξεχωριστές οντότητες, όπως τα «Χνάρια της Αρκούδας» στο Μέτσοβο, ο «Ελέβορος» στην Οίτη, ο αγώνας 25 χλμ στο Ζαγόρι, το «Taygetos Experience» ή το «Olive Tree Trail» στην Κέρκυρα. Έχει νόημα λοιπόν εδώ να δούμε σε βάθος χρόνου τον αριθμό των διοργανώσεων αυτών καθ’ αυτών και όχι απλά των αγώνων μιας και μία διοργάνωση μπορεί πραγματικά να ενσωματώνει στο «μενού» της τρεις ή τέσσερις αγώνες.

Σημαντικότατο στοιχείο που εξετάζουμε κάθε χρονιά και που για άλλη μια χρονιά βρίσκεται σε τροχιά ανόδου και έχει μεγάλο ενδιαφέρον είναι οι μοναδικοί αθλητές. Εδώ δεν εξετάζουμε πόσες συμμετοχές έγιναν συνολικά σε αγώνες ορεινού τρεξίματος, αλλά πόσοι ήταν οι αθλητές που συμμετείχαν έστω σε έναν αγώνα βουνού την χρονιά που μας πέρασε. Βλέπουμε λοιπόν στον Πίνακα 2 άλλο ένα χαρακτηριστικό στοιχείο του 2016 που ήταν η «ανακοπή» της ξέφρενης πορείας παρατηρώντας για 2^η συνεχόμενη χρονιά την πτώση του αυξητικού ποσοστού από 23% το 2015 σε 18% φέτος. Αν θέλουμε βέβαια να δούμε το ποτήρι μισογεμάτο τότε θα πρέπει να αναφέρουμε ότι το 2016 για πρώτη φορά σπάσαμε το φράγμα των 10.000 αθλητών για να φτάσουμε να μιλάμε για 10.582 αθλητές που έλαβαν μέρος έστω και σε έναν αγώνα βουνού. Αυτή η αύξηση σίγουρα αποτελεί απόρροια του γεγονότος της διεξαγωγής νέων αγώνων βουνού, της συνέχισης πολλών «μικρών» αγώνων, αλλά και της αύξησης των “fun races” όπως αναφέραμε στον πρόλογό μας. Στην στήλη «Αύξηση (%)» βλέπουμε ποσοστιαία την αύξηση των μοναδικών αθλητών σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη χρονιά.

Κάθε χρονιά, ένα σημαντικό δεδομένο που αναλύουμε και παρουσιάζουμε δεν είναι άλλο από τον αριθμό των αθλητών οι οποίοι την χρονιά που μας πέρασε δοκίμασαν για πρώτη φορά τις δυνάμεις τους σε αγώνα ορεινού τρεξίματος. Το 2012 είχαμε αναφερθεί στο σημαντικό στοιχείο αυτό ως το «το πιο ελπιδοφόρο και εντυπωσιακό στοιχείο της χρονιάς». Η αίσθηση αυτή παραμένει και φέτος – αν και ελαφρώς μετριασμένη σε σχέση με πέρυσι - αφού οι συναθλητές μας που δοκίμασαν τις δυνάμεις τους σε αγώνα ορεινού τρεξίματος για πρώτη φορά, έφτασαν τις 4.935! Δείτε τον χαρακτηριστικό Πίνακα 3^α μαζί με το διάγραμμα που το συνοδεύει καθώς τα πολλά λόγια είναι φτώχεια όταν έχεις τέτοια εντυπωσιακά και πραγματικά δεδομένα. 

Αναλύοντας περαιτέρω τα παραπάνω, κάνοντας την σύνθεση τους και συγκρίνοντάς τα όλα μαζί, βγαίνει ο Πίνακας 3β, ο οποίος μας δείχνει ότι φέτος περίπου 1 στους 5 φέτος ήταν «νέος αθλητής», φτάνοντας το ποσοστό των «νέων» επί των συμμετοχών στο 20%, ποσοστό ελαφρώς μικρότερο σε σχέση με τις δύο προηγούμενες χρονιές, σαφώς όμως μεγάλο, ιδιαίτερα αν δούμε τον απόλυτο αριθμό των 22.644 φετινών συμμετοχών.

Ενδιαφέρον βέβαια είναι το παρακάτω ερώτημα: Πόσοι από τους «νέους» αθλητές πέρυσι ξαναέτρεξαν φέτος; Έχει ιδιαίτερη σημασία αυτό το στοιχείο μιας και θα μας δείξει για το αν οι αθλητές που δοκίμασαν έναν αγώνα Ορεινού Τρεξίματος «έμειναν ευχαριστημένοι» από την εμπειρία και θέλησαν να συνεχίσουν να αγωνίζονται στο μονοπάτια των βουνών! Πολύ σημαντικό λοιπόν το φετινό εύρημα, αφού φαίνεται ότι η «δεξαμενή» αθλητών μεγαλώνει, κάτι που είναι και το ζητούμενο. Δείτε χαρακτηριστικά τον Πίνακα 3γ. Στην στήλη αναφέρεται ο αριθμός των αθλητών που επανεμφανίστηκαν την τρέχουσα χρονιά ενώ την προηγούμενη έτρεξαν για πρώτη φορά σε αγώνα βουνού αντιπαραβάλλοντας με το σύνολο των «νέων» αθλητών της προηγούμενης χρονιάς. Αποκρυπτογραφώντας λοιπόν τον Πίνακα 3γ θα διαβάσουμε ότι από τους 3.588 αθλητές που το 2014 έτρεξαν πρώτη φορά, 1.418 από αυτούς ξαναέτρεξαν μέσα στο 2015, ένα ποσοστό που φτάνει το 39.5%! 

Αφουγκραζόμενοι τις ανάγκες της κοινότητας του Ορεινού Τρεξίματος, πολλοί είναι οι διοργανωτές που έχουν πια ενσωματώσει και “fun race” στο προσφερόμενο μενού τους.  Όπως έχουμε αναφέρει και στο παρελθόν, το γεγονός αυτό έχει παίξει τα τελευταία χρόνια καθοριστικό ρόλο στην αθρόα συμμετοχή νέων αθλητών στο βουνό. Το 2015 φτάσαμε στις 39 διοργανώσεις οι οποίες έχουν και “fun race” μερικοί εκ των οποίων μάλιστα έχουν παραπάνω από έναν αγώνες στο «μπουκέτο» τους! Γεγονός που τιμήθηκε από τους αθλητές όπως φαίνεται αφού συνολικά 5.190 αθλητές έτρεξαν φέτος σε κάποιους από τους «μικρούς» αγώνες μίας διοργάνωσης.

Θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει ότι η εισαγωγή πολλών μικρών «fun races», αλλοιώνει κατά μία έννοια την εξαγωγή «ποιοτικών» συμπερασμάτων σχετικά με το πλήθος των αγώνων αλλά και των συμμετοχών. Για να διαπιστώσουμε το κατά πόσο ένας τέτοιος ισχυρισμός έχει μία βάση, θα εξετάσουμε ανά τα έτη να δούμε τον αριθμό των αγώνων με απόσταση μεγαλύτερη των 10 χιλιομέτρων καθώς και των συμμετοχών σε αυτούς. Ο Πίνακας 4ακαθώς και το αντίστοιχο διάγραμμα μας δείχνουν ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει μιας και ακόμη και «φιλτράροντας» τους μικρούς αγώνες κάτω των 10 χιλιομέτρων, η άνοδος στον σύνολο των αγώνων καθώς και στις συμμετοχές είναι παραπάνω από εμφανής.

Άλλο ένα στοιχείο που εξετάζουμε κάθε χρόνο και έχει και αυτό την συμβολή του στην καθιέρωση του αθλήματος είναι η «προσήλωση» των αθλητών στο Ορεινό Τρέξιμο ή μάλλον για να το πούμε πιο εύστοχα και κατανοητά, πόσοι ήταν αυτοί που απλά έτρεξαν έναν αγώνα μέσα στην χρονιά και πόσοι ήταν οι «φανατικοί» με πάνω από 5 αγώνες; Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, όπως απορρέει από τον Πίνακα 5 ο οποίος μας δίνει μια ξεκάθαρη εικόνα, οι περισσότεροι που συμμετείχαν, έτρεξαν έναν μόνο αγώνα, παρότι το ποσοστό αυτό φέτος παρουσιάζεται ελαφρώς μεγαλύτερο (58.5%) σε σχέση με προηγούμενες χρονιές. Παρακάτω στον Πίνακα 5 βλέπουμε την ποσοστιαία κατανομή των αθλητών και του πόσους αγώνες έτρεξαν μέσα στην χρονιά. 

Η απόκλιση του αριθμού των αθλητών που έχουν τρέξει μόνο έναν αγώνα σε σχέση με τον αριθμό αθλητών που έχουν τρέξει περισσότερους φαίνεται πιο παραστατικά στο Διάγραμμα 5 παρακάτω.

Μήπως λοιπόν τα νούμερα δεν λένε πάντα την αλήθεια; Μήπως η εικόνα είναι πλασματική; Υπάρχουν αθλητές που απλά τρέχουν έναν αγώνα και μετά «εξαφανίζονται»; Βλέπουμε και φέτος ένα μεγάλο ποσοστό των αθλητών να έχει τρέξει μόνο έναν αγώνα μέσα στο 2016, όπως άλλωστε έγινε και τις προηγούμενες χρονιές. Παρατηρούμε ότι τα τελευταία 3 χρόνια η απόκλιση που παρουσιάζει το διάγραμμα όσον αφορά τους αθλητές που έχουν μόνο μία συμμετοχή σε σχέση με αυτούς που έχουν περισσότερες τις προηγούμενες χρονιές, είναι μεγάλη. Έχει λοιπόν κάθε φορά αξία να δούμε πόσοι από τους αθλητές που την μία χρονιά έτρεξαν έναν και μόνον αγώνα βουνού επανεμφανίστηκαν την επόμενη (έστω και σε έναν αγώνα). Διαβάζοντας τον πίνακα 5α, θα δούμε ότι από τους 5.048 αθλητές που το 2015 έτρεξαν ΜΟΝΟ μία φορά σε αγώνα βουνού, οι 1.822 από αυτούς ξαναέτρεξαν το 2016. Αντίστοιχα μπορείτε να «διαβάσετε» και τα προηγούμενα έτη. Θα παρατηρήσουμε λοιπόν ότι τα τελευταία χρόνια ένα ποσοστό 36% των αθλητών που έχουν μόνο μία συμμετοχή την μία χρονιά επανεμφανίζονται σε αγώνα βουνού την επόμενη, ποσοστό που δεν είναι καθόλου άσχημο και το οποίο παραμένει σχετικά σταθερό παρόλο που οι απόλυτοι αριθμοί μεγαλώνουν. Άλλο ένα στοιχείο σαν απόδειξη ότι κάθε χρόνο που περνάει η «δεξαμενή» των αθλητών βουνού μεγαλώνει.

Μιλώντας για «προσήλωση» στο άθλημα, έχει αξία να δούμε και διαχρονικά πόσοι είναι αυτοί που εμφανίζονται σε αγώνα βουνού συνεχόμενα και αδιάλειπτα για κάποια χρόνια, ένα στατιστικό στοιχείο που η φετινή έρευνα έρχεται να δώσει στο φώς για δεύτερη φορά. Εδώ λοιπόν θα διαπιστώσουμε ένα αισιόδοξο στοιχείο της φετινής ανάλυσης το οποίο δεν είναι άλλο από την αύξηση του αριθμού των «πιστών» του αθλήματος, της μεγάλης πια «δεξαμενής» αθλητών βουνού, τόσο ποσοτική όσο και αναλογική. Αποκρυπτογραφώντας λοιπόν τον παρακάτω Πίνακα 5β θα διαπιστώσουμε ότι την τριετία 2014-2016 έτρεξαν 17.554 αθλητές εκ των οποίων 2.870 από αυτούς και τα 3 αυτά έτη, ένα ποσοστό της τάξης του 16.3%, καλύτερο από τις προηγούμενες αντίστοιχες τριετίες! 

Ας περάσουμε τώρα σε ένα διαφορετικό εύρημα που έχει να κάνει με την δυσκολία των αγώνων μέσα στην χρονιά αλλά και την απόδοση των αθλητών σε αυτούς (Πίνακας 6). Διαπιστώνουμε φέτος μία πτώση στην μέση επίδοση που έφτασε τα 9:50’/χλμ που ίσως σχετίζεται με την αντίστοιχη μικρή αύξηση της μέσης δυσκολίας των αγώνων που διεξήχθησαν. Εδώ να τονίσουμε ότι λαμβάνονται υπόψη μόνο οι τερματίσαντες αθλητές. 

Κάθε φέτος και καλύτερα όμως και για το γυναικείο φύλο! Η άνοδος των ποσοστών συμμετοχής των γυναικών σε αγώνες Ορεινού Τρεξίματος που έχει ξεκινήσει από το 2011 συνεχίζεται και φέτος ακόμη μεγαλύτερη! Οι γυναίκες κατάφεραν όχι μόνο να ανεβάσουν τα ποσοστά αγωνιστικής συμμετοχής τους σε διψήφιο νούμερο πάλι φέτος αλλά και να αυξήσουν το ποσοστό τους φτάνοντας στο 16,46%!

Στο σημείο αυτό έχει αξία να δούμε πάλι φέτος με χειροπιαστά στοιχεία ποιοι αγώνες αποτελούν το Top-10 των αγαπημένων του γυναικείου φύλου, με βάση τα ποσοστά συμμετοχής τους σε αυτούς μέσα στο 2016. Στον Πίνακα 7^α φαίνεται ξεκάθαρα η προτίμησή τους στα «fun races», στους μικρότερους και εισαγωγικούς αγώνες βουνού δηλαδή, αφού εκεί παρουσιάζουν αυξημένα ποσοστά συμμετοχών.

Χαρακτηριστικά αναφέρουμε τους μικρούς αγώνες του Lycabettus Run με ποσοστό που αγγίζει το 60% αλλά και τους μικρούς σε Παρνασσό και Ταΰγετο όπου το ποσοστό ξεπερνάει το 50%! 

Όπως αναφέραμε και παραπάνω στην ανάλυσή μας και παρόλο το γεγονός των απίστευτων ρεκόρ συμμετοχών σε μερικούς αγώνες, η υπερπροσφορά των αγώνων δεν ακολουθήθηκε από την αντίστοιχη ζήτηση εκ μέρους των αθλητών με αποτέλεσμα φέτος, μετά από δύο συνεχόμενα έτη αύξησης του μέσου αριθμού συμμετοχών / αγώνα, ο αντίστοιχος αριθμός για το 2016 να παρουσιάσει πτώση και να φτάσει τους 141 αθλητές. Αριθμός που δεν είναι μικρός μεν, αλλά δεν φτάνει σε καμία περίπτωση τα περυσινά επίπεδα. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι το 2016, 25 αγώνες διεξήχθησαν με λιγότερες από 50 συμμετοχές. 

Λόγω της κατακόρυφης αύξησης των μικρών αγώνων, καταγράφουμε μία επιπλέον κατηγορία, ξεχωρίζοντας τους αγώνες που είναι μικρότεροι από 10 χιλιόμετρα αφού δεν είναι σωστό να συγκαταλέγονται στην ίδια κατηγορία εισαγωγικοί αγώνες βουνού με δύσκολους ημιμαραθώνιους για έμπειρους δρομείς βουνού. Στον Πίνακα 9 βλέπουμε ξεκάθαρα την προτίμηση του κοινού για τους «μικρομεσαίους» αγώνες 10 – 25 χλμ κάτι που είναι απολύτως λογικό αφού αποτελούν και την πλειοψηφία των αγώνων που διοργανώθηκαν. Διακρίνουμε επίσης μία αύξηση της προτίμησης για μικρούς αγώνες (<10χλμ) τόσο από διοργανωτές όσο και αθλητές, αφού το 2016 διοργανώθηκαν 27 αγώνες με το αντίστοιχο ποσοστό συμμετοχών να ανεβαίνει – όχι αντίστοιχα - στο 10,5%. Οι ορεινοί μαραθώνιοι και οι αγώνες ultra-trail είχαν βέβαια και φέτος σημαντικό μερίδιο καταφέρνοντας να προσελκύσουν αρκετά μεγαλύτερο κοινό από το 2015. 

Πίνακας 9: Προτιμήσεις αθλητών / Έτος

Δεν θα μπορούσε να φανεί καλύτερα η τάση της προτίμησης του κόσμου σε μικρομεσαίους αγώνες 10 – 25χλμ, όπως δείχνει το Διάγραμμα 9: 

Η αύξηση της δημοφιλίας των αγώνων υπεραπόστασης βουνού (ultra-trail) μας έχει να εξετάζουμε κάθε χρόνο την αναλογία των αθλητών που έχουν τρέξει πάνω από έναν τέτοιο αγώνα σε ένα ημερολογιακό έτος. Εδώ να επισημάνουμε ότι κατ’ εξαίρεση και επειδή έχουν ιδιαίτερη σημασία, λαμβάνονται υπόψη και οι αγώνες ultra-trail του εξωτερικού. Σημαντική η χρονιά που μας πέρασε για αυτού του είδους τους αγώνες στην Ελλάδα, αφού είδαμε αριθμούς συμμετοχών που μόλις 3 χρόνια πριν δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε. Οι 255 συμμετοχές στο Rodopi Challenge (ROC), οι 219 στο The North Face Zagori TeRA, οι 185 στο πιο δύσκολο ελληνικό αγώνα, τον Rodopi Advendurun (ROUT) αλλά και οι 157 συμμετοχές στον σκληρό Olympus Mythical Trail, σίγουρα ανεβάζουν αρκετά τον πήχη και είμαστε σίγουροι ότι ο πήχης δεν θα παραμείνει εκεί για πολύ! Εδώ να σημειώσουμε ότι καλύτερα οι συγκρίσεις να γίνονται με το 2013 μιας και το 2014 η ακύρωση των αγώνων του Παρανεστίου (VFUT και NTR) μας δίνει μία πλασματική εικόνα για το έτος αυτό. Φέτος θα διαπιστώσουμε μια μικρή πτώση του ποσοστού (1,45 σε σχέση με 1,53 πέρυσι) που οφείλεται εν μέρει στην διεξαγωγή για πρώτη φορά επτά αγώνων απόστασης πάνω από 80 χιλιόμετρα. Το γεγονός όμως ότι οι συμμετοχές πέρασαν σε τετραψήφιο νούμερο φτάνοντας τις 1.085 μας δίνει μια σαφέστατη εικόνα για την προτίμηση των αθλητών Ορεινού Τρεξίματος για πολύ μεγάλους αγώνες. 

Η αποκόμιση εμπειριών από τους έλληνες ultra trailers μπορεί να αποτυπωθεί στα αποτελέσματα της ανάλυσης που αφορά το ποσοστό εγκαταλείψεων σε αγώνες υπεραπόστασης. Φέτος θα διαπιστώσουμε ότι το ποσοστό αυτό μειώθηκε σημαντικά σε σχέση με πέρυσι! Φέτος, 1 στους 4 αθλητές περίπου που ξεκίνησαν έναν αγώνα υπεραπόστασης, δεν κατάφεραν να τον τερματίσουν επιτυχώς, μειώνοντας σε σχέση με το 2015 το ποσοστό εγκαταλείψεων στο 23,1%, όπως θα δείτε στον Πίνακα 11.

Αυτό που έλειπε τα προηγούμενα χρόνια από μία τέτοια ανάλυση δεδομένων που αφορά τους αγώνες Ορεινού Τρεξίματος στην χώρα μας, δεν ήταν άλλο από το στοιχείο της ηλικίας των αγωνιζομένων. Αυτό οφειλόταν στην έλλειψη στοιχείων από τους ίδιους τους διοργανωτές αγώνων, αφού πολλοί από αυτούς δεν ενσωματώνουν την ηλικία στα αποτελέσματα που δημοσιεύονται. Πέρυσι για πρώτη φορά είχαμε ένα δείγμα αρκετά ικανό από το οποίο μπορέσαμε να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα, κάτι που πράξαμε και φέτος με ακόμη μεγαλύτερη ακρίβεια. Πιο συγκεκριμένα από τους 10.582 συμμετέχοντες σε κάποιον αγώνα του 2016 έχουμε την πληροφορία της ηλικίας για 7.312 από αυτούς, δηλαδή για το 69% του συνόλου, δείγμα αρκετά αξιόπιστο για εξαγωγή συμπερασμάτων.

Έτσι λοιπόν το πιο σημαντικό εύρημα δεν είναι άλλο από τον Μέσο Όρο ηλικίας των συμμετεχόντων φέτος, που φέτος έφτασε τα 40,7 χρόνια. Ελαφριά αύξηση λοιπόν του μέσου όρου ηλικίας στην οποία θα διαπιστώσουμε … μία συνέπεια της γενιάς των σαραντάρηδων! Παρότι το στατιστικό μας δείγμα για τα προηγούμενα έτη είναι μικρότερο, θα τολμήσουμε μία σύγκριση, αναφέροντας αντίστοιχα και το δείγμα (ποσοστό-αριθμός) των αθλητών των οποίων γνωρίζαμε την ηλικία. Ας δούμε λοιπόν τον Πίνακα 12 ο οποίος μας δείχνει από το 2011 τον Μ.Ο ηλικίας των αθλητών αγώνων Ορεινού Τρεξίματος. Παραθέτουμε στις διπλανές στήλες το ποσοστό επί του συνόλου καθώς και τον αριθμό των αθλητών για τους οποίους γνωρίζαμε την ηλικία τους την συγκεκριμένη χρονιά.

Εδώ οφείλουμε να ευχαριστήσουμε μεγάλο μέρος των ελλήνων διοργανωτών αγώνων Ορεινού Τρεξίματος, που μετά την περσινή μας έκκληση, ενσωμάτωσαν το έτος γέννησης, πολύτιμο στοιχείο τόσο για την σωστή ταυτοποίηση των δρομέων στο Αρχείο Αποτελεσμάτων, όσο και για την εξαγωγή ασφαλέστερων συμπερασμάτων στην παρούσα έρευνα! Ελπίζουμε να ενσωματώσουν αυτή την πληροφορία ακόμη περισσότεροι διευκολύνοντας το επίπονο έργο μας.

Εξετάζοντας λοιπόν τον Πίνακα 12 θα διαπιστώσουμε και … με την βούλα ότι το τρέξιμο βουνού είναι το άθλημα των 40άρηδων! Ο Μέσος Όρος ηλικίας παρέμεινε ουσιαστικά ίδιος, αρνούμενος να πέσει κάτω από το ψυχολογικό όριο των 40 ετών!

Ενδιαφέρον έχει επίσης όπως θα δούμε, ο μέσος όρος ηλικίας των αθλητών ανά κατηγορία αγώνων όπως τους έχουμε ταξινομήσει προηγουμένως με βάση την απόσταση: <10χλμ, 10-25χλμ, 25-40χλμ, 40-80χλμ, >80 χλμ. Αναμενόμενα θα λέγαμε τα αποτελέσματα, απλώς τώρα είναι και χειροπιαστά με βάση τα πραγματικά δεδομένα! Όσο μεγαλώνει η δυσκολία των αγώνων (βάσει της απόστασης τους), τόσο μεγαλώνει και ο μέσος όρος ηλικίας των συμμετεχόντων. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, οι αγώνες ultra-trail στην τελευταία στήλη όπου εμφανίζουν κάθε χρονιά τον μεγαλύτερο μέσο όρος ηλικίας!

Ένα άλλο στοιχείο που μπορούμε να εξετάσουμε όσον αφορά την ηλικία είναι το ποσοστό των αθλητών που μετέχουν σε αγώνες ορεινού τρεξίματος σε κάθε ηλικιακή κατηγορία. Λιγότερο ενθαρρυντικά εδώ λοιπόν τα αποτελέσματα μιας και διακρίνουμε μία πτώση του ποσοστού συμμετοχών στις μικρές ηλικίες κάτω των 20, 20 – 29 αλλά και 30 - 39. Τα αντίστοιχα ποσοστά άνω των 40 παρουσιάζουν ανάλογη αύξηση όπως θα δείτε στον Πίνακα 14 παρακάτω. Στόχος όλων μας θα πρέπει να είναι τα ποσοστά στις μικρότερες ηλικίες να μεγαλώσουν, έτσι ώστε να δούμε τα επόμενα χρόνια περισσότερους νεαρούς αθλητές και αθλήτριες σε αγώνες Ορεινού Τρεξίματος, γεγονός πολύ σημαντικό τόσο για την συνέχεια του αθλήματος και την επέκταση της βάσης του, όσο και για την αύξηση των επιδόσεων.

Συμπερασματικά, τα στοιχεία και την χρονιά που πέρασε ήταν ενθαρρυντικά, συνεχίζοντας την πολύ καλή πορεία του αθλήματος που είδαμε και τα προηγούμενα χρόνια, παρόλα τα σαφή σημάδια ανακοπής της ξέφρενης πορείας του, κάτι που είναι λογικό. Εδώ θα θέλαμε όμως να εφιστήσουμε προσοχή. Θα πρέπει όσοι εμπλέκονται με την διοργάνωση αγώνων να κατανοήσουν ότι η δεξαμενή των αθλητών δεν είναι απύθμενη, όπως απύθμενη δεν είναι και η … τσέπη των αθλητών που καλούνται να συμμετέχουν σε αγώνα «κάθε Κυριακή». Το ίδιο αδιαπραγμάτευτη πρέπει να είναι και ποιότητα των αγώνων Ορεινού Τρεξίματος, διότι μόνο έτσι θα συνεχιστεί η καταξίωση του αθλήματος που αποτελεί μια από τις πιο «υγιείς» αθλητικές δραστηριότητες. Ίσως λοιπόν να έχουμε φτάσει στα όρια αριθμού διεξαγωγής διοργανώσεων, τουλάχιστον σε κοντινές περιοχές και σε συναφείς ημερομηνίες. Δεν νοείται σε μία περιοχή η οποία πριν δύο χρόνια δεν υπήρχε στον αγωνιστικό χάρτη, μέσα στο 2017 να υλοποιούνται δύο αγώνες μέσα σε δύο εβδομάδες. Πρόκειται για ένα φαινόμενο το οποίο είχε κιόλας διαφανεί από τις πρώτες μέρες του 2016 και το είχαμε επισημάνει από στις τελευταίες παραγράφους αυτής εδώ της μελέτης.

Έχει φανεί διαχρονικά ποιο είναι το τρίπτυχο που καθιερώνει μία διοργάνωση: Διαδρομή – Άρτια τεχνική οργάνωση αγώνα – Υπηρεσίες εξωαγωνιστικές. Τα παραδείγματα που έχουμε δει τα τελευταία δύο ή τρία χρόνια είναι τρανταχτά και δεν χρειάζεται να αναφερθούμε σε αυτά ονομαστικά. Τόσο ο αριθμός συμμετοχών τους, όσο και η δημοφιλία τους όπως αποτυπώθηκε και στην τελευταία Ψηφοφορία των Καλύτερων του 2016 το επιβεβαιώνουν με τον καλύτερο τρόπο. Αγώνες που στο μέλλον δεν θα παρέχουν έναν υψηλό μέσο όρο και στους τρεις προαναφερθέντες πυλώνες, θα ακροβατούν μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας και το φαινόμενο των σαράντα, πενήντα και εξήντα συμμετοχών που δεν καθιστά βιώσιμη μία διοργάνωση θα συνεχίσει. Τα νέα που μαθαίνουμε για νέες διοργανώσεις ή για ενσωμάτωση μεγαλύτερων αγώνων σε ήδη υπάρχουσες μας δημιουργούν έναν σκεπτικισμό ως προς την εν τέλει βιωσιμότητά τους και μακάρι να διαψευστούμε πανηγυρικά.

Το 2016 γίναμε επίσης μάρτυρες άλλου ενός δυσάρεστου γεγονότος στο μέχρι πρότινος αμόλυντο – σε επίσημο βέβαια επίπεδο - άθλημά μας. Η αποκάλυψη της χρήσης αναβολικών ουσιών και μάλιστα σε αγώνα του επιπέδου του UTMB ήταν γεγονός. Αποκάλυψη που έριξε από τα σύννεφα μόνο τους αιθεροβάμονες ή εθελοτυφλούντες και ανάγκασε πολλές διοργανώσεις να ενσωματώσουν στους κανονισμούς τους σχετική παράγραφο αποκλεισμού αθλητών που έχουν κάνει πρότερη χρήση. Στην ελληνική πραγματικότητα δυστυχώς δεν υπάρχει η δυνατότητα επιστημονικού ελέγχου χρήσης αναβολικών – κυρίως λόγω κόστους - οπότε ας έχουμε όλοι μας τα μάτια μας ανοικτά για να μην φτάσει και στην δική μας πόρτα το δυσάρεστο αυτό φαινόμενο.

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένουμε την αύξηση και καθιέρωση των διοργανώσεων αγώνων Ορεινού Τρεξίματος στα ελληνικά νησιά μας, αφού ίσως – όπως αναφέραμε στην αρχή της μελέτης - να πρόκειται για το επόμενο μεγάλο στοίχημα της κοινότητας αγώνων Ορεινού Τρεξίματος και το οποίο θα πρέπει να υποστηριχθεί από τις εμπλεκόμενες εταιρείες / χορηγούς, από τους ίδιους τους αθλητές αλλά πολύ περισσότερο από την ίδια την τοπική κοινωνία, η οποία θα πρέπει να κατανοήσει τις ευκαιρίες που ανοίγονται. Στον χορό φέτος μπαίνουν η Νάξος, η Μήλος, η Σίφνος, η Δονούσα, η Αμοργός προστιθέμενες στο αγωνιστικό καρουζέλ που ήδη συμμετέχουν η Ύδρα, η Κέρκυρα, η Λευκάδα, η Άνδρος, η Τήνος, η Σκιάθος, η Σύρος, η Κρήτη, η Λέσβος και η Θάσος!

Ανάμεσα στα γεγονότα που πρόκειται να ξεχωρίσουν μέσα στο 2017 αποτελεί σίγουρα η συμμετοχή του Olympus Marathon στο επίσημο διεθνές καλεντάρι του Πρωταθλήματος Skyrunning. Γεγονός που θα φέρει την χώρα μας στο παγκόσμιο επίκεντρο και στο Βουνό των Θεών μία πλειάδα αθλητών κορυφαίου επιπέδου, όπως άλλωστε ο εν λόγω αγώνας μας έχει συνηθίσει. Τα καλά νέα βέβαια δεν σταματούν εδώ καθώς στο … παρασκήνιο οι διεργασίες για νέα project είναι προ των πυλών, αφήνοντας πολλές υποσχέσεις τόσο για το 2017 όσο και για επόμενα έτη. Για αυτά όμως … αναμείνατε στο Advendure!

Καλή αγωνιστική συνέχεια σε όλους το 2017!